DNA Testi Nedir ?
DNA testi, soy geçmişinin tespiti, akrabalığın belirlenmesi ve kimlik tespiti gibi maksatlarla kullanılan bir yöntemdir.
DNA Nedir ?
Genel anlamda DNA vücudumuzun yapı taşlarını oluşturur. Her DNA içerisinde iki sarmal bulunur ve bu sarmallar çeşitli kodlar içerir. DNA içeriğine ve kodların çözümlenmesi ile ilgili günümüzde birçok çalışma yapılıyor olmasına karşın, DNA kodlaması kısmi olarak çözümlenebilmiş ve tam olarak belirlenememiştir. Ancak bu konuda bilinen kesin gerçek bu kodlamada yaşanan hatalar vücutta anomalilere neden olabilmekte ya da ileriki aşamada çocuk ve torunlarda çıkabilecek anomalilere zemin hazırlayabilmektedir.
DNA, vücudumuzun tüm yapısal özellikleri içerisinde barındırır. Saç rengi, ten rengi, diş rengi, göz rengi , kaşların ve gözlerin yerleşimi, şekli, yüz şekli gibi vücudumuzun dış hatlarının yanında, böbrek, bağırsak, karaciğer vb. tüm organların ve sinir, kas ve iskelet sistemi gibi sistemlerin yapısı bu DNA sarmalları içerisinde bulunan kodlardadır.
DNA, sarmallardan oluşan bir yapıdır. Bu sebeple döllenme esnasında tek DNA sarmalı bulunan yapılar olan ovum (yumurta) hücresi ile sperm hücresinin birleşmesi ve tam bir DNA sarmalını oluşturması sonucu zigot yani insanın temeli oluşur. Bu sebeple akrabalık bağlarının çözümlenmesi mümkün olabilmektedir. Çünkü DNA sarmallarında, başta 1’nci derece akrabalarımız (anne, baba, kardeş) olmak üzere soyumuzun gen özelliklerini taşırız.
Babalık testi gibi ihtiyaç durumlarda DNA testine başvurulur. Bunun sebebi yukarıda da anlatıldığı gibi soylardan alınan tek DNA sarmalıdır. Bu sayede yüzde 99’lara varan oranlarda akrabalık ortaya konabilir. Akrabalık derecesi de DNA sarmalının özelliğine göre ortaya konabilmektedir. Örneğin; tam bir DNA sarmalı eşleşmesi o kişinin 1’nci derece akrabalık bağıyla bağlı olduğunun göstergesidir. Kısmi eşleşmeler ise akrabalık bağının bulunduğunu gösterir.
Bazı toplumsal olaylar ile yaşanan kazalarda ölen kişinin tanınamayacak duruma gelmesi halinde de kimlik tespiti amacıyla DNA testine başvurulur. Bu test yapılırken tercihen 1’nci derece akrabalık bağıyla bağlı olanlar olmak üzere kan ve deri örnekleri alınarak PCR yöntemi denilen ve temel mantığı DNA segmentlerinin çoğaltılarak olasılıklarının gözlenmesi olan yöntem kullanılır.
Bazı gelişmiş ülkelerde, aynı parmak izi gibi gen izi taraması yapılmakta ve toplumsal olaylara karışan kişiler u gen izleriyle çok kolay saptanabilmektedir. Derimiz dahil olmak üzere dokunduğumuz her yerde DNA’mıza ait bir iz bırakırız. Bu sebeple gen veritabanı oluşturan ülkeler, bazı adli olayların çözümünde bu gen haritalarından faydalanır. Çünkü DNA sarmalları benzersizdir (tek yumurta ikizi hariç).
Ülkemizde de bu gen veri tabanının oluşturulmaya başlanıldığı çıkan haberler arasındadır. Suçlu kişilerin bu kadar çabuk tespit edilebilmesinin nedeninin (özellikle büyük toplumsal olaylarda) bu gen veri tabanı olduğu düşünülmektedir. Bu konuda tam olarak resmi bir açıklama bulunmamakla beraber, içilen sigaradan ya da kıl ve kan örneklerinden suçluların bulunabilmesinin bu veri tabanına dayandığı düşünülmektedir.
DNA testi yukarıda da anlatıldığı gibi birçok kullanım alanına sahiptir. Bundan dolayı sıklıkla başvurulan bir yöntem konumunda olduğu günümüzde, farklı alanlarda da (ataların tespiti, farklı kültürlerle bağların bulunması gibi) kullanımı görülmektedir.
