Jean PİAGET ve Bilişsel Gelişim Teorisi

Jean PİAGET

Bir genetik epistemolog ve aynı zamanda da bir psikolog olan Jean Piaget,  İsviçre’nin Neuchatel kentinde 9 Ağustos 1896 tarihinde dünyaya gelmiştir. Ortaçağ edebiyat profesörü Arthur Piaget ve Rebecca Jackson’un oğlu olan Jean William Fritz Piaget’in, biyolojiye ve zoolojiye olan ilgisi on bir yaşındayken , yayınladığı bir makaleyle kendini göstermiştir. Bu, daha küçük yaşlarda dikkat çekerek tanınmasını ve kariyerinin başlatmasını sağlamıştır. Doğa bilimlerine olan bu ilgisi, hep devam etti ve 1918′ de doktorasını tamamladı. 1979 yılında Balzan  Sosyal Ve Siyasal Bilimler ödülünü almıştır. B.F. Skinner’den sonra, yirminci yüzyılın en etkili ikinci psikoloğu olarak bilinir. Birçok kurama öncülük eden  Piaget ‘in kuramları günümüzde eğitim kurumlarının temelini oluşturur. “Toplumlarımızı sadece eğitim olası bir çöküşten kurtarır” sözüyle eğitimin önemini vurgular.

Çocukluk çağı boyunca, çocukların nasıl geliştiğini inceleyen bir teori olan bilişsel gelişim teorisini ile ünlenmiştir. Çocuklar, bu teoriden önce küçük yetişkinler olarak biliniyordu. 1955 yılında Cenevre Üniversitesi’ nde bilişsel gelişim teorisini ve epistemolojik bakışını genetik epistemolojide birleştirmiştir. Daha sonra uluslararası bir kurum  olan “Genetik Epistemoloji Merkezini kurmuştur”. Ölümüne kadar bu merkezi sürdürmeye devam etmiştir. Bu merkezin oluşturduğu etkiler sonucu merkez, “Piaget’in fabrikası” olarak adlandırılmaya başlamıştır. Freud’un fikirlerinin anormal davranışlar üzerinde etkili olduğu gibi, Piaget’in fikirleri de gelişimsel psikolojiye egemen olmuştur. Üretken kariyeri boyunca eğitim, dilbilim, bilim felsefesi gibi pek çok konuda, sayısız çalışmaya katkıda bulunmuştur.

Piaget’den önce çocuklar, çocuk olarak görülmüyordu. Piaget, çocukların düşünme biçimlerinin yetişkinlere göre çok daha farklı olduğunu belirtmiştir. Eğitimle ilgili olarak, “Okullardaki eğitimin temel amacı, yenilikler üretebilecek niteliklere sahip kadınlar ve erkekler yetiştirmektir ve önceki nesillerin yaptıklarını tekrarlamayıp önüne geçmektir” sözü ünlüdür.

Bilişsel Gelişim Teorisi

     Bu teori, psikoloji biliminde kendine özgü bir alt alan olarak, gelişimsel psikolojinin ortaya çıkışında önemli bir etkiye sahiptir. Ayrıca bu yaklaşım, yapılandırmacı yaklaşımın öncüsü olmuştur. İnsanların, yaşamla ve dünyayla ilgili bildiklerinin, fikirler ve deneyimler arasındaki etkileşim sonucu oluştuğunu ileri sürer. Bu yaklaşım, “bilgimiz gördüğümüzü değiştirir, gördüğümüz bilgimizi” sözüyle özetlenir. Bu teori dört evreden oluşur:

1. Duyu-Motor Evresi: Gelişimin ilk aşamasıdır. Doğumdan itibaren başlar ve yaklaşık iki yaşına kadar sürer. Çocuklar gelişimin bu evresinde, çevrelerini duyular ve motor becerileri sayesinde tanırlar.
2. İşlemsellik Öncesi Evre: Gelişimin ikinci evresidir. İki yaşından yedi yaşına kadar süren gelişimin bu ikinci evresinde, dil gelişmeye başlar ve sembolik oyun dili oluşmaya başlar.
3. Somut İşlemsel Evre: Yedi yaşından yaklaşık on bir yaşına kadar süren bu bilişsel gelişimin üçüncü aşamasında mantıksal düşünme eylemi ortaya çıkmaya başlar, fakat çocuklar henüz somut düşünmeyle ilgili sorun yaşamaya devam ederler.
4. Formel İşlemsel Evre: Dördüncü aşamadır. Bu aşama, on iki yaşından yetişkinliğe kadar sürebilir. Yavaş yavaş tümdengelim yapabilme yeteneği ve soyut düşünme başlar.

Eserleri Ve Etkiledikleri

Bilişsel gelişim kuramının kurucusu olan Piaget’in yüzlerce bilimsel makalesi ve altmıştan fazla kitabı vardır. Bütün dillere çevrilen başlıca eserleri arasında şu kitapları vardır:

• Çocukta Dil ve Düşünce “Le Langage et La Pensee Chez I’ Enfant”
• Genetik Epistemolojiye Giriş ” Introduction a I’ Epistemologie Genetique”
• Çocuklukta Dünya Tasarımı “La Representation du Monde Chez I’ Enfant”
• Çocuk Psikolojisi “La Psychologie de I’ Enfant”
• Zekanın Doğuşu “La Naissance de I’ Intelligence”

Piaget’in çalışmaları Howard Gardner ve Robert Sternberg de dahil birçok psikoloğun düşüncesini etkilemiştir. Aynı zamanda fikirleri, sosyoloji, eğitim, psikoloji, ekonomi, genetik ve hukuk gibi birçok alanda yol gösterici olmuştur.