S. Typhi D grubundadır.Yanlızca insanda hastalık yapar
Etken nemli ortamda aylar ve hatta yıllarca canlı kalabilir. Buzdolabında, suda uzun süre yaşar.
Birçok besiyerinde kolayca ürerler.
Kaynatma, klorlama ve pastörizasyonla çabuk ölür.
Tifo Hastalığının Bulaşma Yolu ;
Fekal- oral bulaşma olur.
Bakteri hasta veya portörlerin idrar ve dışkıları ile atılır.
Dış etkenlere dayanıklı olduğundan kontakt enfeksiyon ile direkt veya kontamine materyalin yenmesi, sular, süt, karasinek ve hamam böcekleri gibi mekanik aracılarla indirekt olarak bulaşır.
Etken vücuda ağız yoluyla girer. Mide asidinden etkilenirler. İntestinal bariyeri geçerse RES’e geçer. Tifonun Barsak dışı belirtileri ortaya çıkar. Peyer plaklarına yerleşirse ülserler ve nekroz alanları oluşur. Bağırsakta kanama ve perforasyonlara neden olabilir.
Tifo Hastalığının Bulaşma süresi ;
Tifo basili hasta veya portörlerin gaita ve idrarından atıldığı sürece bulaştırıcıdır.
Genellikle birinci haftadan başlayarak, nekahat dönemi boyunca bulaştırıcılık devam eder.
Tifoda portörlük çok önemlidir. Tedaviden sonra hastaların %2’sinde portörlük olabilir. Kronik portörlük olabilir (5yıl).
Kuluçka süresi;
7-15 gündür.
3 haftaya kadar uzayabilir.
Gıda zehirlenmesi tarzında ise 48 saattir.
Epidemiyoloji;
Tüm yaşlarda görülür. Cins, ırk ayırmaz. Yaz aylarında, geri kalmış ülkelerde fazladır.
Bakteriyi her alan hasta olmaz. Enfeksiyon için duyarlılık gereklidir.
Kara Humma – Tifo Belirtileri
Ülkemizde tüm bölgelerde endemiktir. Dört evrede incelenir. Prodrom dönemde hastalığın başlangıcı sinsidir.
Birinci Evre Tifo Belirtileri ;
2-3 gün süren halsizlik, kırıklık, iştahsızlık, burun kanaması, konstipasyon ve gaz şikayetleri, akşamları hafif ateş gibi nonspesifik bulgular görülür.
Kuru bir öksürük olabilir.
Ateş 40 C yükselir. Ateş akşamları yükselir, sabahları düşer. Bacaklı ateş vardır. Normalde ateşle birlikte nabız sayısında da artma beklenir.
Ancak tifoda ateşin yükselmesine karşın nabız sayısında artma olmaz. Buna DİSKORDANSnabız denir. Bu durum tifo için tipiktir.
Hastada yüksek ateşten dolayı sayıklamalar olabilir
İkinci Evre Tifo Belirtileri ;
Fastigiumdur.
Bu dönem ateş yüksek ve süreklidir.
Yüz soluk, dil kuru ve paslıdır. Karın ağrılarında artma vardır. Bazen kabız,bazen ishal olabilir.
Batın palpasyonda, sağ alt kadranda bağırsaklardaki hava ile sıvının yer değiştirmesi hissi alınır. Buna GARGUYMAN denir.7-10gün sürer.Deri kapillerinde emboliler sonucu basmakla kaybolan açık-pembe renkli taşroze görülür.Toksisiteye bağlı sayıklamalar,deliryum olabilir.Etrafa ilgi kesilmiştir(tifos hali).
Toksisitenin kemik iliğini etkilemesine bağlı Karaciğer testleri bozuktur, splenomegali ve hepatomegali olabilir.Dil kuru ve paslıdır.
Tansiyon düşüktür ve toksik şoka eğilim vardır.
Üçüncü Evre Tifo Belirtileri ;
Belirtiler daha da artmıştır.
Nabızdaki duyum oranı daha da derinleşerek yumuşak ve zayıf bir hale gelir.
Bazen üçüncü hafta sonunda bağırsaklarda kanama, bağırsak delinmesi ya da ülseri ve buna bağlı olarak peritonit gelişebilir ve hasta kaybedilebilir.
Somnolans, deliriyum ve ajitasyon görülür.
Dördüncü Evre Tifo Belirtileri
Komplikasyon gelişmezse ateş yavaş yavaş düşer ve hastalık gerilemeye başlar. Antibiyotiklerin kullanılması önemlidir.
Dil temizlenir, iştah düzelir.
Hasta sabaha kadar bolca terler. Bazı hastalarda deride kabuklanma ve saçlarda dökülme görülebilir. Bronkopnomoni gelişebilir.
Tifo Teşhisi
Anamnez, fizik muayene ve laboratuar bulgularıyla konur.
İlk haftada kan kültüründe, ikinci haftadan itibaren de idrar kültüründe tifo basili üreyebilir.”Gruber Widal” testi ikinci haftadan itibaren (+) tir.
(Kara Humma) Tifo Tedavisi
Hastanın hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
Genellikle tedavide kloramfenikol ve ampisilin kullanılır.
Hasta bakımı diyete özellikle önem verilmelidir.
Komplikasyonlar;
İlk bir hafta içinde toksik komplikasyonlar görülür. Endotoksik şok, toksik miyokardit, ansefalopati ve menenjit gibi.
İkinci ve üçüncü haftalarda peritonit, bağırsak perforasyonları, myokardit, kalp yetmezliği, kollaps ve ölüm gelişebilir.
Bağışıklık Sistemi, vücudumuzun savunma fonksiyonlarını yerine getiren, oldukça spesifik ve karmaşık bir sistemdir. Bağışıklık sisteminin gelişmesi ve devamlılığının sağlanmasında gıdalarla…
Anoreksiya nervoza 'ya eşlik eden bozulmuş beden imajı çeşitli araçlarla değerlendirilebilir; bu araçlardan en sık kullanılan Yeme Bozuklukları Envanteri'dir. Anoreksik…
Hayvan Davranışlarının Psikolojik Temelleri; Bu gruplardan ilki; biyolojik alt yapılıdır ve genlerin kontrolünde içgüdüsel olarak gerçekleşir. Diğer grup ise; sonradan…
Akciğer Kanseri, pulmoner kökenli heterojen bir grup kanserdir. Akciğer kanserinde temel amaç insanlar risk faktörlerinden (belirli mesleki maruziyetler yanında ilk…