Adet Kanaması Mentruasyon
Beyinde bulunan hipotalamus ve hipofiz bezlerinin etkisiyle ovariumlarda bir ovum gelişir, olgunlaşır ve aşılanmaya hazır hale gelir. Bu arada uterusun iç tabakasında (endometriyum) aşılanacak ovumun (sperm- ovum= zigot) yerleşmesi için gerekli hazırlıklar yapılır. Aşılanma olmadığında (gebelik oluşmadığında) endometriyumun bu fonksiyonel tabakası nekroz ve kanama ile yıkılarak dışarı atılır. Adet zamanı denilen bu olaya tıp dilinde menstrüasyon denir. Periyodik olarak devam eder. Menstrüal siklus ortalama 28 gün (4 hafta) olup, menstrüal kanama 3–7 gün sürer. Bu siklus boyunca kaybedilen kan miktarı ortalama 60–80 ml’dir.
Siklus Oluşumunu Sağlayan Hormonlar
Hormonlar; iç salgı bezleri veya bazı hücreler tarafından salgılanarak, doğrudan kan dolaşımına geçip vücutta diğer organ ve dokularda spesifik etki gösteren kimyasal maddelerdir. Siklusta hormonal etkiyi; Hipotalamus, Hipofiz ve Ovariumlar yönetmektedirler.
Gonadotrop Hormonlar
Siklus oluşumunu sağlayan Gonadotrop Hormonlar hipofizin ön lobundan salgılanmaktadır.
FSH (Folikul Stimulan Hormon): Ovarium korteksinde bulunan foliküllere etki ederek olgunlaşmalarını sağlar.
LH (Luteinize Edici Hormon): FSH ile birlikte ovulasyonu sağlar ve korpus luteum oluşumunda rol oynar.
LTH (Luteotrop Hormon ya da Prolaktin): Memelerde süt salgılanmasını sağlar.
Siklus Regülasyonu
Kadının siklus dönemi, ön hipofizden salgılanan FSH ve LH hormonları tarafından yönetilir. Siklusun 1’nci günü menstrüal kanamanın başladığı gündür. Yani menstrüal kanamanın 1. gününden 5. gününe gelindiğinde ön hipofizden FSH hormonu artmaya başlar. Artan bu FSH hormonu ovariumları uyarır. Ovariumlar da bir graf folikülünü bir ovum hücresi oluşturmak üzere uyarır.
Ovum hücresi gelişirken aynı zamanda östrojen hormonu salgılarlar. Kanda 5’nci günden itibaren östrojen hormonu artış göstermeye başlar. Bu dönemde endometriyum proliferatif fazındadır ve kalınlaşmaya başlar. Siklusun 10’ncu gününde kanda östrojen yüksek düzeydedir. Östrojenin maksimum düzeye çıkarken, hipofizden FSH hormonunu durdurucu ve LH hormonunu başlatıcı bir etki yapar. LH’nun salgılanması ovumun gelişmesini sağlar. Ovumun olgunlaşması için LH hormonu şarttır. Siklusun 14’ncü gününde LH hormonu bir pik yaparak en üst seviyeye ulaşır. LH seviyesinin yükselmesi ile ovülasyon olayı uyarılarak, ovum hücresi geliştiği folikülden dışarı atılır. Ovülasyondan bir iki gün önce Bazal vücut ısısında da artma olur. Ovülasyonda bir iki derece yükselerek menstrüasyon fazında normale döner.
Ovülasyon olduktan sonra geri kalan folikül yapısı korpus luteuma dönüşür. Korpus luteum östrojen ve progesteron salgılamaya başlar. Siklusun 14. gününden sonra kanda progesteron hormonu artmaya başlar. Siklusun 14 ve 28. günü endometrium sekretuar fazındadır.
Endometrial Değişiklikler
Puberteden başlayarak menapoza kadar her ay uterusun endometriyum tabakasında değişiklik meydana gelir. Bu duruma endometrial siklus denir. Endometrial siklus 4 aşamada gerçekleşir:
- Proliferasyon Fazı (Hücrelerde Çoğalma),
- Sekresyon Fazı (Salgıda Artma),
- Desküamasyon Fazı (Menstrüasyon- Dökülme- Soyulma),
- Rejenerasyon Fazı (Onarma, Yenilenme).
Ovarial Değişiklikler
Puberteden başlayarak menapoza kadar her ay overlerde, fonksiyonel değişiklikler sonucu dişi üreme hücresi olan ovum meydana getirir. Bu duruma ovarial siklus denir. Ovarial siklus 4 aşamada gerçekleşir:
- Folikül Fazı (ortalama 10-14 gün sürer)
- Ovülasyon,
- Korpus Luteum Fazı,
- Korpus Luteumun Gerilemesi (Korpus Albikans Fazı).