Kök Hücre Teknolojisi
Hayatımızda teknoloji giderek daha da ilerlemektedir. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte birçok alanda gelişmeler de yaşanıyor. Belki bunların en önemlilerinden biri sağlık alanındaki gelişmelerdir. Eskiden tedavi edilemeyen birçok hastalık tedavi edilip çoğu hastalık için çalışmalar daha da hızlı ilerlemektedir. Son zamanlarda sağlık alanında yapılan bu çalışmalarda önemli bir yere sahip olan kök hücre teknolojisi kullanılmaktadır.
Bu hücrelerin varlığı ilk olarak 1950’li yıllarda fark edilmiştir. Günümüzde kullanılan kök hücre tanımına ise 1961 yılında hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucu varılmıştır. Peki kök hücre nedir? Kök hücre işlevsel olarak farklılaşmamış yani vücudun herhangi bir organ ya da dokusunda özel bir görev yapmak için tam olarak olgunlaşmamış olan karmaşık yapısı olan bir hücredir.
Kök Hücre Teknolojisi
Kök hücre dediğimiz bu hücrelerin başlıca önemli özelliklerini sayacak olursak; bu hücreler kendilerini yenileyip çoğalabilirler. Başka bir hücreye dönüşebilirler. Vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen bir hasarı onarabilir ve onu işlevsel hale döndürebilirler. Ayrıca kendi kendilerine uygun büyüme ortamına yerleşebilirler.
Erişkin bireylerin organ ya da dokularından kök hücre elde etmek olanaklıdır. Damarlarda dolaşan kandan kök hücre elde etmek için kişiye bazı ilaçlar verilerek kemik iliği uyarılıyor ve buradaki kök hücrelerin damar içinde dolaşan kana geçmesi sağlanıyor. Bir sonraki aşamada ise bu hücreler kandan yaklaşık olarak 2-3 gün içinde aferez yöntemi ile toplanıp gereksinimi olan hastaya naklediliyor. Kemik iliği onarımı için kullanılacaksa nakil yine damar yoluyla yapılır. Kişinin kendi kök hücresi yıllarca saklanabilir; ancak başka bir kişiden elde edilen kök hücresinin hastaya hemen verilmesi gerekir.
Dünyada henüz kök hücreler bir hastalığın tedavisi için kullanılmamaktadır. Kök hücre nakilleri daha çok doku onarımları için kullanılıyor. Örneğin omurilikte bulunan bazı hücreler çalışmıyorsa kök hücreler yardımıyla sinir hücrelerinin az da olsa onarılması sağlanabiliyor. Ayrıca kök hücreleri daha çok kan hastalıklarında kullanılıyor. Kan kanseri, kalıtsal aneminin yol açtığı durumlar gibi.
Ülkemizde de kök hücre teknolojisi konusunda araştırma düzeyinde çalışmalar yapılmaktadır. Ancak bu konuda tam olarak yasal bir düzenleme yapılmamıştır.
Günümüzde bilim adamları tarafından hem güvenli hem de etkili kabul edilen kök hücre nakilleri yapılmaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte kök hücreleri insanların karşılaştığı; kanser, kalp hastalıkları, felç, skleroz, omurilik zedelenmeleri, Parkinson hastalığı ve birçok hastalıkta insanlara umut olabilir.