Hangi amaçla kullanılırsa kullanılsın bisiklet sürmek oldukça keyifli bir aktivitedir. Her şeyden önce sağlıklı bir spordur. Bacak kaslarınızı güçlendirdiği gibi, kalp krizi riskini de azaltmaktadır. Ülkemizde profesyonel anlamda bisiklet kullanımı sık olduğu gibi, aynı zamanda kısa mesafede iş yerine gitmek, günlük işlerimizi halletmek ya da bazı işyerlerinde kurye hizmetini gerçekleştirmek amaçlı bisiklet kullanımı da yaygındır.
Profesyonel bisiklet kullanıcıları sıklıkla uzun mesafe turlar düzenlemekte ve bunun için gerekli donanımları üst seviyede kullanmaktadırlar. Kask, eldiven, dizlik, lastik tamir kiti, hız göstergesi ve kadans sensörü gibi. Günlük aktivitelerde bu ekipmanların bazıları güvenlik açısından çok gerekli değildir. Ama eğer şehir içinde bisiklet sürmek istiyorsanız kask takmanız güvenliğiniz açısından gereklidir. Herkes bisiklet sürebilir. Güvenlik ekipmanı kullanmak profesyonel olduğunuz anlamına gelmez. Trafikte araç ve yayalara göre sürüşünüzü belirlemek, önünüze çıkacak tehlikeli bir durumda nasıl davranacağınızı bilmekte çok önemlidir. Uzun yıllardır bisiklet kullanan birisi olarak birçok tehlikeli durumla karşı karşıya kaldım. Kaza geçirdiğim dönemlerde oldu ama hiçbir zaman bisiklet sevdamdan vazgeçmedim. Şimdi sizlerle sürüş sırasında yaşadığım bazı kazaları, bunlardan çıkardığım dersleri ve pratik çözüm yollarını paylaşacağım.
Öncelikle bisiklet seçimi ve güvenli bir sürüşe katkı sağlayacak bazı donanımlardan bahsedeceğim.
Bisiklet ve Ekipman Seçimi
Bisiklet Seçimi
Doğru bisiklet önemli; Şehir içinde MTB yani kalın teker olarak tabir ettiğimiz bisikletleri tercih etmenizi öneririm. Çok sürat yapamazsınız bu da bisikletle daha güvenli sürüş yapacağınız anlamına gelir. Bu arada kalın tekere özellikle dikkat çekmek isterim. Evet biraz yorduğu doğru ama tekerin üzerinde ki dişler yol tutuşunu arttıracağı için tırmanmada, yağmur, çamur, toprak zeminde ve hatta abartırsam karlı zeminde bile iyi bir sürüş imkânı sunar. Bunu arabalardaki kış lastiği gibi düşünün. Ben karlı zeminde sürdüm ve herhangi bir sorun yaşamadım. Ayrıca her gün 15 km ve ayda en az iki kez günde 100 km yol yapıyorum inanın abartıldığı gibi yorucu olmuyor.
Amortisör; Amortisörlü bisikletlerin iki çeşidi var. Sadece ön maşada olanlar ve hem ön maşa hem de orta göbekte çift amortisörlü olanlar. Ben çift amortisörü tavsiye etmem. Eğer Off Road’a katılmayacaksanız. Çünkü çift amortisörlü bisiklette düz yolda bile orta göbekte yer alan amortisör gereksiz yere yaylanarak sürüş keyfinizi bozacak hızınızı düşürecektir. Şehir içinde önden amortisörlü bisiklet kasist ve çukurlarda sarsıntıyı azaltmak açısından yeterli olacaktır.
Fren sistemi; Bilindiği üzere günümüzdeki bisikletlerde en sık görülen iki tip fren sistemi var pabuç ve disk frenler. Bunlarda kendi aralarında farklılık göstermektedir. Ben size hidrolik ve mekanik disk fren çeşidinden hidrolik disk freni tavsiye ederim. Her ikisi de arabadaki mantığın aynısıdır. Hidrolik olan sistemde fren hortumunda hidrolik yağı bulunması yumuşak fren yapmanızı sağlar. Ayrıca pabuç frene kıyasla toz, yağmur ve çamurda daha kısa mesafede durabilme imkânı sunar.
Bisiklet seçiminde detaylara girmek istemiyorum. Ama yukarıda bahsettiğim özelliklerde 21 ya da 24 vites şehir içinde işinizi görecektir.
Donanım Seçimi
Güvenli sürüşe katkı sağlayacak bazı bisiklet donanımlarını inceleyecek olursak ilk sırada kask gelecektir. Çok pahalı olmasına gerek yok ama çok ucuz olmamasına dikkat edin ortalama bir kask işinizi görecektir.
Işıklandırma; Gece sürüşlerinde, sisli ya da kapalı havalarda ön gidona beyaz parlak ışık, arkaya sele altına kırmızı çakarlı bir ışık yeterli olacaktır. Bisikletçilerden makul fiyata temin edebilirsiniz.
Ayna; Güvenli sürüş için olmazsa olmaz donanımlardan birisidir. Ülkemizde trafik sağdan işlediği için gidonunuzun sol tarafına takacağınız ayna size birçok kaza olayına karşı önlem alma olanağı sunar.
Şu ana kadar saydıklarım bisiklet özellikleri ve donanımları ile ilgiliydi. Şimdi ise size sürüş esnasında dikkat etmeniz gereken diğer hususlardan bahsedeceğim.
Bisiklet Sürmek Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bisiklet sürerken dikkatinizi dağıtacak her şeyden uzak durun. Dikkatinizi dağıtabilecek ve güvenli sürüş sağlayacak faktörlere göz atalım.
Sigara içmek; belki bunu çok kişi yapmıyordur ama yapanları da gördüm. Sigara dumanının ya da külünün gözünüze kaçması görüşünüzü engelleyeceği gibi, sigara içerken tek elinizle sürüş yapmak dengenizi kaybedip düşmenize sebep olabilir.
Cep telefonu ile konuşmak; Daha önce yaşadım, telefonla konuşurken önümdeki çukurdan kaçamadım ve kötü bir şekilde yere düştüm. Ama zaman zaman da konuşmak gerekiyor. Bunun için size tavsiyem gidona bir telefon tutucu alın ve mikrofonlu kulaklık kullanın. Bu şekilde arayan kişiyi görebilir eğer illa açmanız gerekiyorsa kulaklık ile gözünüzü yoldan ayırmadan konuşabilirsiniz.
Yüksek sesle müzik dinlemeyin; Müzik dinlemenin sürüşe faydası var öncelikle onu belirtmek isterim. Hareketli müzikler belirli bir tempo tutmanız açısından çok faydalı oluyor. Ama çok yüksek ses ile dinliyorsanız araç kornalarını duymanızı engelliyor ki bu da sürüşü tehlikeye sokuyor.
Mümkün olduğu kadar bisiklet yollarını tercih edin; Maalesef ülkemizde bisiklet yolları az. Var olanları da yayalar işgal edebiliyor. Bisikletinizde pille çalışan en az 120 desibel korna olması bisiklet yolunu işgal edenleri uyarmanız açısından önemli, bende var çok işe yarıyor.
Araç trafiğinin aktığı yolda bisiklet sürmeniz gerekiyorsa; bir gözünüz sürekli aynada olsun. Arkayı takip ederek ön ve hızınızı buna göre ayarlayabilirsiniz.
Bisiklet gidonunda bir şey taşımak; çok sık karşılaştığım ve daha öncede bizzat tecrübe ettiğim bir husus. Bisiklet gidonuna astığınız bir poşet özellikle yokuş indiğiniz durumlarda hızdan kaynaklanan rüzgârdan aşırı biçimde sallanarak bisikletin dengesinin bozuyor.
Yağmurdan korunmak; Kask çok önemli ama ben gözlük kullanan birisi olarak yağmurlu havalarda kask takmıyorum. Sebebi ise yağmur damlalarının gözlüğümün camına düşerek görüşümü kısıtlamasıdır. Kendimce buna bir çözüm buldum. Şapka takıyorum bu sayede şapkanın altında kalan gözlüklerim yağmurdan etkilenmiyor. Sağanak yağsa bile.
Her ne koşulda olursa olsun gözünüzü yoldan ayırmayın; Özellikle şehir içinde yaya ve araç trafiğinde yolda olan her şeyi gözlemlemelisiniz. Yani önünüzde giden aracı, tali yoldan çıkabilecek araçları, karşıdan karşıya geçmeye çalışan yayaları, araçların birden durabileceğini, tam sola veya sağa yönelmek istediğiniz anda önde olan yayanın ya da aracın sizin döneceğiniz yöne dönebileceğini hesap etmeniz gerekmektedir. Öyle bir anlattım ki sanki uzaya roket mi fırlatıyoruz diyebilirsiniz. Ama inanın bunlar hep yaşadığım şeyler. Ana yolda ilerlerken tali yoldan bekleyen okul servisi önünden geçerken birden aracı üzerime sürdü ve bana çarptı. Başka bir olay kaldırımda giderken önümdeki yaya birden önüme atladı ve kendisine çarparak bir iz bırakmış oldum.
Psikolojik durum; Ne alakası var demeyin. Eğer çok sinirli ve bazı şeyleri çok kafaya takan bir kişi iseniz sakinleşinceye kadar bisiklet sürmeyin. Yine tecrübe ettiğim bir husus, kaza yapmama sebep oldu. Mantıklı düşünemiyorsunuz dikkatinizi yola vermediğiniz için kaza yapmanız kaçınılmaz oluyor Ben bu durumda iken hız yaptığımın farkında değildim. Farkına vardığımda ise kendimi yerde buldum.
Kaldırımla aranıza en az 50 cm mesafe bırakın; Bu mesafe sizin pedal çevirme mesafenizdir. Eğer buna dikkat etmezseniz pedal çevirirken pedalın kaldırıma çarpması kaçınılmaz olacaktır. Ayrıca yine kaldırıma yakın hareket ediyor ve yokuş aşağı iniyorsanız pedal çevirmeyi bırakıp sağ pedalı yukarıda tutun. Kaldırıma çok yaklaşırsanız bile pedal kaldırıma çarpmadan inişi güvenli bir şekilde tamamlayabilirsiniz.
Fren kullanımı; Ben her zaman ön ve arka freni aynı anda kullanırım. Size de bunu tavsiye ederim. Hem güvenli duruş açısından hem de pabuç veya balataların dengeli bir biçimde aşınmasını sağlar. Bu sayede ikisini birden yenilemiş olursunuz. Ayrıca yüksek hızda giderken ani fren yapmayın bisikletinizin kaymasına sebep olacaktır. Bunun yerine kesik kesik fren yapmanızı öneririm.
Araçların arasına dalmayın; Bazen trafikteki araçlar özellikle minibüs ve taksiler yolcu almak ya da indirmek için sağa doğru çok yanaşmakta ve size geçiş imkânı tanımamaktadır. Eğer çok acil bir işiniz yoksa öndeki aracın hareket etmesini bekleyip o şekilde yola devam etmenizi öneririm. İllaki sollamanız gerekiyorsa da aynadan arkanızdaki trafiği kontrol edip yol güvenli ise solama yapabilirsiniz.
Trafikteki araçları el hareketleri ile uyarın; Araç trafiğinin yoğun olduğu yerlerde zaman zaman sürücüleri uyarmanız gerekebilir. Her ne kadar geçiş üstünlüğü motorlu araçlarda olsa da bazen hızınızın fazla olması ya da yolun karşısına geçeceğiniz durumlarda sürücüleri el hareketleri uyararak yol isteyebilir veya yavaşlaması yönünde ikazda bulunabilirsiniz.
Cam kırıkları, çivi vb. delici ve kesici nesnelere dikkat; Özellikle kaldırım kenarlarında cam kırıklarına çok rastlanmaktadır. Bu gibi durumlarda hızınızı azaltarak, aynadan da kontrol ederek yol müsaitse yönünüzü değiştirebilirsiniz.
Bağcıklı ayakkabılara dikkat; Eğer seyir esnasında ayakkabı bağcığınız sökülürse zincire dolaşma olasılığı yüksek ben bunu da yaşadım ama çok şükür kaza ile sonuçlanmadı. Ama çok tehlikeli bir durum bu yüzden mümkünse bağcıksız tip ayakkabılar kullanın. Eğer bağcıklı ayakkabı giymeniz gerekiyorsa da yola çıkmadan önce bağcıkların sıkı bağlandığından emin olun.
Uzun yol yapmak; Bisikletle uzun yol yapmayı planlıyorsanız öncelikle yalnız çıkmayın. Bir yol arkadaşı her açıdan iyi olacaktır. Her zaman yanınızda pompa, lastik tamir kiti, suluk, ışıklar için yedek pil, alyan takımı, terlemeniz durumunda yedek atlet ve tişört, bulundurmanızı tavsiye ederim. Ayrıca uzun yolculuklar için maden suyu, çikolata, sıcak havalar için soğuk içecekler (termos içinde) bulundurabilirsiniz. Küçük bir sırt çantasına bunları sığdırabilirsiniz.
Bisiklet bir sevdadır sizin gibi düşünenlerle yollarda karşılaşma ihtimaliniz yüksek. Yolda yardıma ihtiyacı olan bir bisikletli görürseniz durup yardım edin. Lastiği patlamış olabilir, suyu bitmiş olabilir veya başka bir sıkıntısı olabilir. Sizde aynı durumla karşılaşabilirsiniz bunu unutmayın. Bisikletle ilgili tecrübelerim ve aktaracaklarım şimdilik bu kadar. Trafik kurallarına uyunuz, bisikletinizin bakımını yaptırmayı ihmal etmeyiniz. Kazasız, belasız keyifli sürüşler dilerim.