Difteri (Kuşpalazı)
- Difteri Hastalığında Etken; Coryobakterium Diphteria tarafından meydana getirilen akut enfeksiyöz bir hastalıktır. Gravis, mitis, intermedia olmak üzere 3tiptir.
- Difteri Hastalığı Bulaşma yolu; hasta kişi veya portörlerle yakın temas sonucu, solunum yolu ile doğrudan bulaşır yada kontamine eşya, yiyecek- içeceklerle dolaylı olarak nadiren bulaşır.
- Difteri Hastalığı Bulaşma süresi; Tedavi edilenlerde antibiyotik ile tedaviye başlandıktan 1-2 gün, tedavi edilmeyenlerde 2-4 gündür.
- Kuluçka süresi; ortalama 2-4 gündür.
- Epidemiyoloji: Lokal psödömebranöz lezyonlar ve basilin salgıladığı toksine bağlı sistemik belirtilerle karakterizedir. Yaşamın ilk 6 ayında görülmez, plesantal yolla geçen antikorlar bebeği korur. En fazla 2-5 yaşlarında görülür.10 yaşına doğru görülme sıklığı azalır. Sosyo-ekonomik durumu iyi olmayan, aşılamanın yapılamadığı toplumlarda daha fazla görülür. Kış ve ilkbahar aylarında sık görülür.
- Difteri Belirtileri; etkenin lokalizasyon alanına göre değişik belirtiler görülebilir.
- Burun difterisi; Başlangıç hafif nezle gibidir. Ateş olabilir. Tek veya çift taraflı burun akıntısı olur. Tedavi edilmezse hastalığı duyarlı kişilere bulaştırır. Burun difterisinde hiçbir zaman toksemi olmaz.
- Difteri anjini (tonsiller ve farengial difteri); lezyonun tonsilla ve farenkte bulunmasıdır. Kırıklık, halsizlik, boğaz ağrısı ve hafif ateşle başlar. 12-24 saat içinde boğazda noktalar halinde başlayan beyaz ve grimtrak, yüzeyi düz, kaldırmakla kanayan bir membran haline dönüşür. Servikal lenfadenopati ileri derecededir. Boyun ödemlidir. Ağır vakalarda boyun kalınlaşır, gövdeyle birleşerek kaybolur. Bu görünüme öküz boynu görünümü veya cesar yakalığı denir. Hastada şok belirtileri görülebilr. Bazen de 6-10 gün içinde hasta kaybedilir.
- Larinks difterisi (difteri krupu); en sık olarak farenksteki lezyonların larinkse yayılmasıyla ortaya çıkar. Larinksteki ödeme bağlı tıkanıklık belirtileri vardır. Hafif ateş, ses kısıklığı, öksürük, insprituar stridor, dispne, tiraj (klavikulanın altında solunumla birlikte inip kalkmaların görülmesi) ve siyanoz ortaya çıkar. Primer larenks difterisinde toksin larinks moukozasından absorbe olmadığından obstrüktif belirtiler dışında başka belirti olmayabilir.Larinks difterisi sekonder ise toksik belirtiler gösterebilir.
Solunum sistemi dışında görülen difteriler;
- Deri difterisi; deride sınırları belli, üstünde membran bulunan bir ülser olmuştur.
- Göz difterisi; Konjonktival lezyon göz kapaklarını tutar. Kızarıklık, ödem ve membran vardır.
- Kulak difterisi; dış kulak kanalında devamlı, irinli bir akıntı ile tanınır.
- Vulva- vajinal difteri; vajende ülseratif lezyonlar şeklindedir. Membran oluşturması şart değildir. Nadir olarak görülen mukoza difterisidir.
- Tanı; erken tanı hastalığın erken teşhisinde ve tedavisinde önemlidir.
- Tedavi; difteri tanısı varsa bakteriyolojik sonucu beklemeden antitoksik serum yapılmalıdır. Antibiyotikler zamanında ve düzenli verilmelidir. Deri difterisinde antitoksik serum uygulamanın yanı sıra penisilinli solüsyonlara batırılmış kompresler uygulanmalıdır. Penisiline hassasiyet durumlarında eritromisin kullanılmalıdır.
- Komplikasyonlar; toksik myokardit ve kalp yetmezliği gelişir. Börek üstü bezleri tutulabilir. Ölümle sonuçlanabilir.
- Difteri nöriti (felci): Difteri toksininin sinir dokusuna yaptığı zarar sonucu felçler görülür. Difteri felcinin özelliği simetrik ve ağrısız oluşu, sekel bırakmamalarıdır
- Yumuşak damak felci: Erken ve en sık difteri nöritidir. Anjinde 1-3 hafta sonra ortaya çıkar, yutma güçlüğü, sulu gıdaların burundan gelmesi, burundan konuşma görülür.
- Oküler felç: 3-6. haftalarda gözde akodomasyon (uyum sağlayan) yapan kasların felci ile yakını görmekte güçlük, şaşılık ve göz kapağında düşme görülür.
- Difteri Hastalığında Bakım;
- Kesin izolasyon sağlanır.
- Hasta özel odaya alınır ve istirahati sağlanır.
- Yaşam bulguları 4 saatte bir takip edilir.
- Hastanın hidrasyon durumu gözlenir. Akut döneminde IV sıvılar verilir.
- Solunum güçlüğü belirtileri gözlenir ve kaydedilir. Solunum yetersizliği olabilir. Bu duruma karşı trakeostomi seti hazır bulundurulur. Gerekirse trakeostomi yapılır ve bakımı verilir.
- Ağız bakımı verilir. Burun ve boğaz temiz tutulur. Kusmaya neden olacak uygulamalardan uzak durulmalıdır.
- Boğazdaki ağrıyı gidermek için soğuk uygulama yapılır.
- Aldığı- çıkardığı takibi yapılır.
- Hastaya tolere ettikçe yüksek kalorili yumuşak gıdalar (ılık süt, krema, çorba, et suyu) verilir. Boğazda irritasyon yapacağından portakal, limon suyu verilmez.
- Nekahat döneminde ızgara et, iyi pişmiş sebzeler ile arttırılarak ve kabuksuz meyveler verilebilir.
- Hastada yutma güçlüğü varsa gavaj ile beslenmesi sağlanabilir.
- Difteri toksoid aşısı ile en etkili korunma sağlanır. 2.ayını dolduran bebeklere 5’li karma içinde yapılır.
- Hasta ile temas eden ev halkının burun, boğaz kültürü yapılır.
- Hastaların, çocuklar ve gıda işi ile ilgili yerlerde çalışmaları engellenir.
- Difteri görülen yerlerde portör taraması yapılmalıdır.
- Sağlamları korumada en etkili yöntemlerden biri hastalığın bulaşma yolları konusunda kişilerin eğitilmesidir.
- Su, süt, besin maddelerinin kontamine olmamasına dikkat edilmelidir.
Tags: Difteri (Kuşpalazı), difteri belirtileri, difteri nedir, difteri tedavisi