Doğumda Geliş Anomalileri
Doğumda Geliş anomalileri; başla geliş anomalileri, makat gelişi, transfer ve oblik geliş olarak incelenir.
Normal doğumun vajinal yolla olabilmesi için bebeğin belirli pozisyonlarda doğum kanalına yerleşmesi gerekir. Çocuğun bu normal pozisyon, duruş ve tavırlarının dışında bir durumda pelvis kanalına yerleşmesine geliş anomalileri denir.
Doğumda en çok kullanılan deyimler şunlardır:
Doğumda Geliş Anomalileri
Duruş (Situs): Uterus içerisindeki çocuğun ekseninin uterusun ekseni ile olan ilişkisidir. Fetus uterus içinde uzunlamasına, yan (transfer) ya da eğri (oblik) olarak durur.
Vaziyet (Pozisyon): Çocuğun sırtının uterus duvarıyla olan ilişkisidir. Çocuğun sırtı solda ise 1. vaziyet, sağda ise 2. vaziyet, sırtı tamamen öne dönükse ön veya a vaziyeti, arkaya dönükse arka veya b vaziyeti denir.
Tavır (Habitus): Çocuk kısımlarının birbiriyle olan ilişkisidir.Çocuğun başının öne doğru bükük olmasına fleksiyon, arkaya doğru bükük olmasına defleksiyon denir.
Geliş (Prezantasyon): Çocuğun hangi kısmı ile pelvis içine girdiğini belirtir. Geliş, başla, makatla veya yan gelişler şeklindedir.
Başla Geliş Anomalileri
Normal doğumda fetüs, uterus içinde fleksiyon durumundadır. Gövde öne doğru bükülmüş, bacaklar dizden kıvrılmış, kollar öne doğru çaprazlaşmış ve çene sternuma dayanmış biçimdedir. Normal doğumda vajinal değerlendirmede fetüs başının sutur sajitalisi, pelvis giriminin enlemesine çapına (transfer kutura) paraleldir. Böylece baş, en küçük çevresiyle (suboksipito bregmatikus çapı) pelvis girimine yerleşir. Fetüs başı çıkımda iken küçük fontanel üstte semfiz pubisin altında ve sutur sajital ön arka kutur üzerindedir . Fakat nadir olarak, başla gelişlerde fetüsün pelvis girimine yerleşmesi (prezantasyonu) değişik şekiller gösterir.
Makat Gelişi
Normal doğumda çocuk baş ile pelvis girimine angaje olur. Baş yerine çocuğun makadı ile doğum kanalına yerleşmesine makat gelişi (makadi geliş) denir. Makat gelişlerinde doğum proognoz açısından önemlidir. Bu nedenle doğum özellik arzeder. Doğumda bazı özel manevraların uygulanması gerekir. Bu nedenle makat geliş çeşitlerinin bilinmesi, manevraların uygulanması gerekir. Bu nedenle makat geliş çeşitlerinin bilinmesi, bu manevraların uygulanmasında önem taşır.
Makat Gelişlerinde Doğum: Makadın enlemesine çapı, pelvis giriminin enlemesine çapına paralel olarak pelvise angaje olur (yerleşir). Doğum ağrılarıyla 90°’lik bir dönüş yaparak pelvis çıkımında makadın enlemesine çapı ön- arka kutur üzerine paralel bir duruma gelir. Bu dönüşle başın sutur sajitalı da pelvis giriminin enlemesine kuturuna paralel olacak şekilde pelvise yerleşir. Pelvis çıkımında önce arka kalça perineden, sonra ön kalça semfiz pubis üzerinden kurtulur. Çocuğun gövdesi hafif bir yan bükülme (latero- fleksiyon) ile çocuğun bacakları da dışarı çıkar. 90 derecelik bir rotasyondan sonra arka omuz ve arkada bulunan kol perineden, ön omuz ve önde bulunan kol pubis altından sıyrılarak doğar. Başın sutur sajitalı da pelvis çıkımında ön arka kutur üzerine paralel duruma gelmiştir. Bu esnada başın ense kökü semfiz pubise dayanarak baş hafifçe öne doğru bükülür. Önce yüzün çene kısmı, daha sonra ağız, burun ve alın perineden sıyrılarak baş tamamen doğar.
Transfer ve Oblik Duruş
Normalde fetüs anne karnında anne eksenine paralel olarak durur (Sitüs longitudinal). Fetüs ekseni ile anne ekseni birbirine paraleldir. Eğer miadina ulaşmış bir fetüsün ekseni anne eksenine göre transfer (enine) veya oblik (yan) duruyorsa doğum kendiliğinden gerçekleşmez ve bu duruma situs anomalileri (duruş anomalileri) denir.
- Transfer veya oblik doğum kendi haline bırakılmışsa anne ve bebeğin hayatı tehlikededir.
- Doğum ağrılarıyla çocuğun sırtı ve omuzu itilerek doğum kanalına çakılır. Kol ve kordon sarkması olabilir.
- Doğumun ilerlememesi sonucu ağrıların artmasıyla Bandl halkası meydana gelir. Uterus şiddetli ağrı ile bu inceldiği yerden yırtılır ve çocuk annenin karın boşluğuna düşer.
- Anne kanama sonucu ölür, bebekte anne karnındaki kan içerisinde boğulur.
- Bu nedenlerle tanı konur konmaz gebe derhal sağlık kuruluşuna sevk edilmeli ve doğumu kesinlikle hastanede yaptırılmalıdır.
- Anne ve bebeğin hayatının kurtarılması için yapılacak tek şey, sezaryen ile çocuğun doğurtulmasıdır.