Sindirim Sistemi (Gastrointestinal Sistem)
Sindirim sistemi ağızdan başlayarak anüse kadar devam eden kıvrımlı, genişlemeli bir yol izleyen boru hattı şeklindedir. Sistemin temel görevi vücudun sıvı-elektrolit dengesini düzenleyerek besin gereksinimini karşılamak ve artıkları vücuttan uzaklaştırmaktır. Sindirim sitemi içinde bulunan organlara bakacak olursak bunlar; ağız, farenks, özefagus, mide, ince bağırsaklar (duodenum, jejenum, ileum) ve kalın bağırsaklardır (asenden kolon, transvers kolon, desenden kolon, rektum ve anüs). Bu sisteme bağlı olarak görev yapanlar ise; karaciğer, safra kesesi ve pankreastır. Sistem boyunca oluşan hastalıkları anlamak adına her bir organın fizyolojik işleyişinin ne olduğunun bilinmesi gerekir.
Ağız :
İçinde diş, dil, sublingual, submaksillar ve parotid bezleri bulundurur. Dil besinlerin karıştırılmasında rol oynayan kas dokusundan yapılmıştır. Tükrük bezleri ise 3 çift halindedir.
Farenks :
Ağızın devam ettiği bölüm olarak adlandırılır. Özefagus (yemek borusu) ve trakeanın (soluk borusu) başladığı yerdir. İşlev gördüğü sırada kasılma yaparak burun boşluğunu ve larinksi (soluk borusu başlangıç yeri) kapatarak yemeklerin özefagusa geçişini sağlamakla görevlidir.
Özefagus :
Yaklaşık 25 santimetre uzunluğunda olan ve yemeklerin mideye ilerlemesini sağlayan kas liflerinden oluşan bir yapıdır. özefagusun mideye açıldığı kısıma kardiya adı verilmektedir.
Mide :
Besinleri depolama ve karıştırma dışında sindirim için gerekli salgıları yapma ve bağırsağa ilerletmeye uygun hale getirmeden sorumludur. Mide pilor adı verilen bir kısım ile ince bağırsağın ilk kısmı olan duedonuma açılır.
Duedonum :
İnce bağırsağın yaklaşık 30 santimetrelik C şeklindeki ilk kısmıdır. Safra ve pankreas enzimleri oddi sfinkteri adı verilen kısımdan duedonuma boşalır.
Jejenum :
Yaklaşık 250 santimetre uzunluğunda ve emilimin ciddi bir bölümünün gerçekleştiği kıvrımlı bölümdür.
ilenum :
Yaklaşık uzunluğu 280 santimetre olan ince bağırsağın son kısmıdır. Sindirim ve emilim yüksek oranda bu bölümde gerçekleşmeye devam eder. ileoçekal valv ile kalın bağırsağa açılır.
Kalın Bağırsaklar :
Kalın bağırsaklarda ince bağırsaklarda bulunan villi isimli emilimi arttırma amaçlı oluşmuş girinti ve çıkıntılar bulunmamaktadır. Mukus (sümüksü salgı) salgısı dışında salgısı olmayıp dışkının depolanmasından sorumludur.
Periton :
Mide ve bağırsakları çevreleyen koruyucu zardır. Mideyi saran kısmın adı omentum olarak adlandırılır.
Sindirim sistemi hareketleri ile gerçekleşen emilim için bir takım olaylar sırasıyla gerçekleşir. Çiğneme ile başlayan olay besinlerin küçültülerek ve enzimlerle karıştırılarak sindirime uygun hale gelmesinin ilk basamağını oluşturur. Yutma eylemi istemli başlayıp, istemsiz devam eder. Damak besinlerin yutulması esnasında istemsizce yukarı çekilerek burun boşluğunu, larenks ise ses tellerini birbirine yaklaştırarak epiglot ile üzerini örterek soluk borusunu kapatıp besinleri mideye geçişini sağlarlar. Mide kasılmalar (kontraksiyonlar) ile besinleri karıştırır. Kimus adı verilen mide içeriği ince bağırsakların emilimi için uygun osmolorite düzeyine ulaştığında ise pilor aktive olur ve besinlerin duedonuma geçişi gerçekleşir. İnce bağırsaklardaki villi alanları ile besinler salgılarla iyice karışır. Bu salgılar safradan ve pankreastan gelir. Emilim gerçekleştikten sonra kalın bağırsak dışkıyı oluşturur ve biriktirir. En son dışkılama (defekasyon) işlemi ile ağızdan giren besinin sindirim kanalı boyunca ilerlemesi son bulur.
