Gıda Zehirlenmesi – Besin Zehirlenmesi

Gıda Zehirlenmesi – Besin Zehirlenmesi

A. SALMONELLA Gıda Zehirlenmesi (SALMONELLOZİS, SALMONELLA GASTROENTERİTİ)

Etken; salmonella thyphi hariç diğer salmonellaların oluşturduğu zehirlenmedir

Bulaşma yolu; bulaşma fekal oral yolla olur. Enfekte besin maddelerinin çiğ ya da az pişirilmesi ile etken alınır. Bağırsak mukozasına gelen bakteri yayılarak enterokolit oluşturur ve ince barsağı etkileyen enterotoksin salgılar.

Bulaşma süresi; hastalar gaitaları, idrarları ve kusmukları ile etkeni çıkardıkları sürece bulaştırıcılık devam eder.

Kuluçka süresi; 12-24 saattir.

Epidemiyoloji; 5 yaş altı çocuklarda daha fazla görülmektedir. Yaz-sonbahar toplu yerlerde fazladır.

SALMONELLA Gıda Zehirlenmesi Belirtileri;

  • Ani baygınlık hissi, bulantı-kusma ve baş ağrısı ile başlar.
  • Kramp şeklinde daha çok göbek etrafı ve sağ tarafta olmak üzere karın ağrısı vardır. Bu ağrıların hemen arkasından ishal başlar, ishal günde 6-8 kez bazen melana, ateş olabilir.

SALMONELLA Gıda Zehirlenmesi Teşhisi;

  • Ateş ve gastroenteritli hastalarda dışkı mikroskopisinde lökositlerin gözlenmesi ve yapılan dışkı kültüründe salmonellaların üretilmesi ile tanı konur.Yenilen besinden de etken saptanabilir.

SALMONELLA Gıda Zehirlenmesi Tedavisi

Sıvı- elektrolit tedavisi önemlidir.Hafif vakalarda tedavi gerekmez.

Komplikasyonlar; en sık olarak dehidratasyon ve asidoz görülür.Pnomomi, menenjit, apselar, artrit, kolesistit, piyelonefrit, endokardit nadiren ölüm görülebilir.

Bakım

  • Enterik izolasyon önlemleri alınmalıdır.
  • Yatak istirahati önemlidir.
  • Tanı için dışkı ve kusmuk örnekleri alınmalıdır.
  • Hastanın kaybettiği sıvının yerine konması önemlidir.
  • Hastada dehidratasyon belirtileri gözlenmeli ve yaşam bulguları takip edilmelidir.
  • Hastanın aldığı çıkardığı takibi yapılmalıdır.
  • Karında kramplar varsa karına sıcak uygulama yapılabilir.
  • Sıvı gıdalar verilir,sonra normal diyete geçilir.

Korunma:

  • Gıdaların kontaminasyonunun engellenmesi oldukça önemlidir.
  • Alt yapı düzeltilmelidir.
  • Çiğ yenecek sebze ve meyveler bol klorlu su ile yıkanmalı ya da iyice pişirilerek tüketilmelidir.
  • Topluma el yıkamanın önemi anlatılır.
  • Besinlerle ilgili işlerde çalışanların taramaları yapılır.
  • Karasineklerle savaşılır.
  • Hasta ve portörlerin 24 saat ara ile alınan dışkı kültürleri(-) gelinceye kadar bebek-yaşlı bakımında-gıda işlerinde çalışması önlenir.
  • Mezbahalarda etlerin incelemesi yapılmalıdır.

B.CLOSTRIDIUM PERFRINGENS Gıda Zehirlenmesi (CL. WELCHII) 

Etken; etken clostridium perfringenstir. Tanımlanan 5 suşu olmakla birlikte A suşu zehirlenmelere yol açmaktadır. Çiğ etler önemlidir.

Bulaşma yolu; bulaşma kontamine olmuş besinlerin alınmasıyla olmaktadır.

Kuluçka süresi; 10-12 saattir.

Epidemiyoloji; yıl boyunca sonbahar-kış sık görülebilir. Etken bağırsakta enterotoksin salgılar. İntestinal harabiyet yapar.

CLOSTRIDIUM PERFRINGENS Gıda Zehirlenmesi Belirtileri

  • Yüzde 80 vakada sulu ishal görülür.
  • Abdominal kramplar ve kusma olabilir. Çoğunlukla 12-24 saatte kendiliğinden düzelir.

CLOSTRIDIUM PERFRINGENS Gıda Zehirlenmesi Tedavisi

  • Hastalık için  spesifik bir tedavi gerekmez.
  • Semptomatik tedavide hastanın kaybettiği sıvının yerine konması önemlidir. Alabiliyorsa oral, gerekirse IV sıvı tedavisi yapılır.

Bakım:

  • Hastanın yatak istirahatına alınması önemlidir.
  • Oral alabiliyorsa sulu ve sindirimi kolay gıdalar alması sağlanmalıdır.
  • Aldığı çıkardığı takibi yapılır.

Korunma:

  • Yiyeceklerin etkenle kontaminasyonu önlenmelidir.
  • Etken ısıya dayanıklı olduğundan yiyecekleri pişirirken bu husus göz önünde bulundurulmalıdır.

C. STAPHİLOCOCCUS AUREUS’UN NEDEN OLDUĞU Gıda Zehirlenmesi 

Etken;

  • Staphilacoccus Aureus’dur.
  • Sorumlu stafilakoklar enterotoksinlerle zehirlenmeye neden olurlar.

Bulaşma yolu;

  • Etken besinlerle genellikle hasta ve portörlerden bulaşır.
  • Besin zehirlenmesine neden olabilecek yiyecekler; et ve süt ürünleri, kümes hayvanlarının etleri , jambon, sucuk, sosis, krema ve kaymaklı pastalar, pudingler, dondurma, mayonez gibi besinlerdir.
  • Portörlerin burun-boğaz-derilerinden bulaşır.

Kuluçka süresi;

  • Çoğunlukla 2-4 saat arasındadır.

Epidemiyoloji;

  • Aureus toksinlerine her yaş grubundaki kişiler duyarlıdır.Yazın sıktır.

STAPHİLOCOCCUS AUREUS Gıda Zehirlenmesi Belirtileri;

  • Kusma S.Aureus’un en sık ve en önemli belirtisidir.
  • Kramp şeklinde karın ağrısı, ishal  ve halsizlik vardır.
  • Göğüste sıkışma hissi ve ağızda sulanma vardır. Ateş yoktur. Tedaviye başlanırsa 1-2 günde iyileşir. Ölüm nadirdir.

Teşhisi;

  • Hastanın hikayesi, fizik muayene ve laboratuvar bulgularına dayanarak tanı konulur. Kusmuk, dışkı, besin maddesinde saptanır.

STAPHİLOCOCCUS AUREUS Gıda Zehirlenmesi Tedavisi

  • Hastalar genellikle 12-24 saat içinde kendiliğinden iyileşir.
  • Gerekirse IV sıvı tedavisi yapılır.
  • Antibiyotik gerekmez, semptomatik tedavi yapılır.

Bakım:

  • Hasta yatak istirahatına alınır.
  • Diğer olarak sıvı gıdalar alması sağlanır.
  • Gerekirse IV sıvı tedavisi uygulanır.
  • Aldığı-çıkardığı takibi yapılır.
  • Dehidratasyon, şok yönünden izlenir.
  • Yaşam bulguları takip edilir.

Korunma:

  • Besinlerin imalinden hazırlanıp sunulmasına kadar geçen sürede temizliğe özen gösterilmelidir.
  • Sütlerin çiğ olarak tüketilmemesi, iyice pişirilmesi daha da önemlisi pastörize edilmesi önerilir.
  • Mutfak hijyenine dikkat edilir.
  • Portörler tedavi edilmelidir.
  • Vektörlere karşı önlem alınır.
  • Besin işinde  çalışanların sağlık kontrolleri yapılmalıdır.
  • Topluma sağlık eğitimi yapılır.

D. BOTİLİSMUS GIDA ZEHİRLENMESİ

Etken;

  • Clostridium botulinum’dur.
  • Etkenin 8 tipi vardır.A,B,E insanda hast. yapar.
  • Konserve ve sucuklarda uygun ortamı bulması nedeniyle kolay üreyebilmektedir.
  • Botulismus toksini bir nörotoksindir. Terminal sinir uçlarına yerleşir. Asetilkolin salınımına engel olur. Buna bağlı  Paraziler gelişir.

Bulaşma yolu;

  • Kontamine besinlerin iyi pişirilmeden, kaynatılmadan yenmesi, nadir olarak da açık yaralardan girerek anaerop koşul bulması ile bulaşma olur.

Bulaşma süresi;

  • İnsandan insana bulaşmaz.
  • Kontamine besinler kaynatılmadığı sürece bulaştırıcıdır.

Kuluçka süresi; ortalama 12-48 saattir.

Epidemiyoloji; konserveciliğin yaygın olduğu batı ülkelerinde daha sıktır. Her yaşta,cinste görülür.

BOTİLİSMUS GIDA ZEHİRLENMESİ Belirtileri;

halsizlik ve yorgunlukla başlar.

  • En önemli belirtiler gözde meydana gelir. Pitozis, görme bozuklukları ve strabismus görülür.
  • Yutma güçlüğü, yumuşak damak felci, solunum güçlüğü, ses kısıklığı ve ensefalit tablosu gelişir.
  • Mide bağırsak sistemi paralizileri ile kabızlık görülür.
  • Diyafragma paralizileri ile solunum-dolaşım durabilir.

BOTİLİSMUS GIDA ZEHİRLENMESİ Teşhisi

  • Kesin tanı hasta kişinin yemiş olduğu besin maddesinden, kusmuğundan, dışkı ya da serumlarından botulismus toksinlerinin izole edilmesiyle konur.

BOTİLİSMUS GIDA ZEHİRLENMESİ Tedavisi

  • Hasta derhal kusturulur.
  • Mide yıkanır ve alkali ortam oluşturmak için boş mideye sodyum bikarbonat verilir. Polivalan Antitoksik serum uygulanır.

Komplikasyonlar;

  • solunum yetmezliği ve durması,
  • üriner sistem enfeksiyonları,
  • kabızlık,
  • aspirasyon pnömonisi ve ölüm gelişebilir.

Bakım:

  • Yatak istirahatine alınır. Yaşam belirtileri sık aralıklarla kontrol edilmelidir.
  • Solunum paralizisine karşı hasta takip edilmelidir. Sekresyonlar aspire edilir. Trakeostomi gerekebilir.
  • Reçete edilen sıvılar IV olarak verilmelidir.
  • Hastanın tolere edebildiğince oral sıvı alması sağlanır.

Korunma:

  • Konserve endüstrisi hijyen koşullarına uygun olarak düzenlenmelidir.
  • Evde yapılan konserveler iyice pişirilmeli ve hazırlanmasında hijyenik koşullar sağlanmalıdır.
  • Şüpheli besinler kaynatılmadan veya pişirilmeden yenmemelidir. Bozuk konserveler ayrılmalıdır.

Tags: , ,

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.