Yenidoğan Sarılığı ve Fototerapi Tedavisi

Yenidoğan Sarılığı ve Fototerapi Tedavisi

Yenidoğan Sarılığı

Sarılık;  bebekte kırmızı kan hücrelerinin yıkımı ile açığa çıkan hemoglobinin parçalanması sırasında açığa çıkan bilirubinin kanda yüksek seviyelere ulaşması sonucu görülmektedir. Yenidoğanın karaciğeri bu bilirubini temizlemeye yetmediği durumlarda seviye yükselmeye devam eder ve sarılık ortaya çıkar. Yenidoğandaki bilirubin düzeyi yetişkinlerden daha yüksektir ve gözle görülebilir hale gelmesi için 100 ml kanda 5 mg civarında seyretmesi gerekmektedir. Sararma durumu baştan ayaklara doğru ilerleyen bir tabloda görülür. Önce baş bölgesi, göz içleri, ellerde avuç içleri ve yavaş yavaş bacaklara doğru gelir. Fizyolojik sarılık denilen durumlarda bilirubin düzeyi en geç on gün içinde kendiliğinden kaybolur.

Patolojik sarılık: Patolojik sarılıkta bilirubin düzeyi bebeğin yaşamını tehdit edecek seviyelere ulşabilir. Fizyolojik sarılığa göre daha erken başlar ve seviye çok daha fazla yükselir, uzun süre yüksek kalabilir. Bebeğin genel durumundaki farklılaşmalar artar. Uykuya eğilimi artar ve uyanması zorlaştığı için emme yönünden sıkıntı yaşar. Yeterli sıvı alamayan bebeğin, bilirubinleri dışkı ile atması zorlaşır. Bu sebeple bu bebeklere fototerapi tedavisi uygulanmaktadır.

Yenidoğan Sarılığında Fototerapi Tedavisi

Fototerapi

Yenidoğan Sarılığı ve Fototerapi Tedavisi

Yenidoğanda sarılık belirtileri yükseldiğinde kullanılan bir yöntem olan fototerapi etkili bir tedavi biçimidir denilebilir. Fototerapi yenidoğanda artan bilirubin düzeyinin seviyesini sınır noktasında tutmak ve yükselmesini önlemek amacıyla tedavide ışık kaynağının kullanılması yöntemidir. Yenidoğanda artan bilirubin derinin yüzeyinde birikmektedir. Bu bilirubinler fototerapik ışınlar sayesinde suda çözünebilen daha küçük moleküllere ayrılarak safra yoluyla vücuttan uzaklaşmış olurlar.

Amaç ;bebeğin kernikterus oluşumuna sebebiyet verecek yüksek bilirubin düzeyinin azaltılmasıdır. Yükselen bilirubin düzeyi bazı durumlarda kan-beyin bariyerini aşarak beyinde hücre çekirdeklerine zarar verir ve zeka geriliğine ve spaztizme kadar giden kötü sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu durum kernikterus olarak yorumlanır.

Fototerapi yönteminin uygulanması için, bilirubin düzeyinin 100 ml kanda 12-15 mg seviyesine yükselmesi beklenir. İşlem uygulanırken bebek üzerindeki zararlı etkileride göz ardı edilmemelidir. Özellikle bebeğin gözlerinin işlem sırasında ışını geçirmeyen koruyucu band ile çok iyi korunması gerekir aksi takdirde körlüğe kadar giden olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Aileye bu bandın önemi anlatılarak sık aralıklarla kontrol etmeleri öğretilir. Bunun yanı sıra genital bölgenin de bebek bezi ile korunması sağlanır.

Bebek çıplak olarak ışın kaynağının altına yatırılır ve yaklaşık iki saatte bir döndürülürek tüm vücut yüzeyinin ışıktan faydanlaması sağlanır. Fototerapideki bebek vüvut ısısını kontrol etmekte zorluk çeker ve görülmeyen sıvı kayıpları yaşayabilir. İhtiyacı olan sıvı miktarı 2-3 kat artabilir. Bebek susuzluk belirtileri yönünden sıkı takipte olmalıdır. Anne bebeğini saat başı, uzun süreli olarak emzirmelidir.

Fototerapi olan bebeğin dışkısında renk farklılaşmaları görülebilir. Yeşile yakın dışkı farkedilir. Artacak olan bağırsak hareketleri için ailenin bilgili olması gereklidir. Yıkılan bilirubin dışkı ile atılacağından bebeğin anal bölgesindeki hassasiyet oranı artar ve pişiklerin oluşmaması için alt temizliği özenle yapılmasının gerektiği aileye açıklanır.

Bebeğin fototerapide tedavide  kaldığı sürece melanin sentezi artacağından ciltte koyulaşma görülebilir. Buna bronz bebek sendromu da denilir. Deride döküntü ve yanıkların oluşmaması için fototerapide uygulanan ışının, ve “ışın ve bebek” arasındaki mesafenin iyi ayarlanması gerekmektedir. Sağlık personelinin deneyimi bu konuda önem taşır.

Bebeğin bilirubin düzeyine bakılması uzmanlarca farklı şekillerde uygulanabilmektedir. Bazı uzmanlar günde bir, bazıları 12 saatte bir bilirubin düzeyinin azalmasını kontrol ederler. İstenen seviyeye düşmesine göre hekim tarafından taburcu edilme planlaması başlayabilir.

Tags: , ,

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.