Enfeksiyon Hastalıkları
Enfeksiyon hastalıkları, mikrop diye adlandırılan bakteri, virüs, mantar, parazitler gibi küçük canlıların sebep olduğu hastalıklardır. Bu mikropların doğada veya konakta çoğalarak, yerleştiği konakta oluşturduğu çeşitli cevaplar enfeksiyon hastalıkları olarak tanımlanır. Mikroplar insan vücuduna solunum, sindirim yolları ve dış örtülerden (deri ve deriye yakın mukozalardan) girerler. Mikroplar, sıklıkla solunan hava ile solunum yollarından, yiyecek ve içecekler ile sindirim yolundan vücuda girerler. Bunun dışında derideki çatlak, yarık ve yaralanmalardan ya da böcek sokma ve ısırmaları ile mikroplar vücuda girebilirler. Mikrop, bulaşma yollarından biri ile vücuda girdikten sonra hastalık oluşması için bir süre geçmektedir. Bu süre mikrobun hastalık yapabilme özelliğine ve konağın savunma mekanizmalarına göre değişmektedir. Mikrobun vücuda girmesi ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süreye kuluçka dönemi adı verilmektedir. Hastalıkların bulaşma süreleri her hastalıkta değişmekle beraber, kuluçka döneminde ve özellikle kuluçka döneminin son günlerinde başlamakta genellikle hastalık belirtileri kaybolana kadar sürmektedir.
Enfeksiyon Hastalıklarında Görülen Genel Belirtiler Nelerdir?
Bir çok enfeksiyon hastalığında bütün vücudu ilgilendiren ortak belirtiler görülür. Bu belirtilerin önemlileri arasında ateş, nabız ve solunum hızlanması, ağrı ve halsizlik, dalgınlık ve sayıklama, deride döküntü, kızarıklık sayılabilir.
Enfeksiyon Hastalıkları
Ateş
Ateş, vücut sıcaklığının normal günlük değişiminin üzerine çıkmasıdır. Başka bir ifade ile rektumda 37.5°C, ağızda 37,3°C, koltuk altında 37,1°C’den yüksek vücut sıcaklığı ateş olarak değerlendirilir. Ateşlenmenin en sık nedeni enfeksiyon hastalıklarıdır. Fakat ateş, beyin kanaması, sıcak çarpması, tümörler, tiroid hastalıkları gibi başka hastalıklarda da görülebilir. Yaşlılarda ciddi enfeksiyona rağmen ateş yükselmeyebilir, bebek ve çocuklarda ise önemsiz sayılabilecek enfeksiyonlarda bile ateş çok yükselebilir.
Nabız Değişiklikleri
Vücut sıcaklığı ile nabız sayısı arasında ilişki vardır. Her bir derece ateş yükselmesine karşılık nabız sayısı dakikada 18 artar. Bununla beraber tifo, paratifo, sarı humma gibi bazı enfeksiyon hastalıklarında nabız yavaş olur.
Sinir Sistemi Belirtileri Nelerdir?
Baş, kas, bel ve sinir ağrıları, baş dönmesi, kusma, uyuklama veya uykusuzluk, hıçkırık, felçler, sara nöbetleri gibi sinir sistemi belirtileri görülebilir.
Derideki Belirtiler Nelerdir?
Enfeksiyona sebep olan mikroorganizmaların direk kendileri yada salgıladığı toksinler kılcal damarlara baskı yaparak atolojik değişimlere sebep olur. Sonuçta eritem, makül, papül, vezikül, püstül, purpura, bül şeklinde döküntüler görülmektedir.
Enfeksiyon Belirtileri Görüldüğünde Gerçekleştirilmesi Gereken Temel İlkeler
Yüksek Ateş: hastaneye ulaşana kadar ateş düşürücü verilir, soğuk uygulama yapılır ve hasta izole edilir.
İzolasyon: Hastalık belirtileri gösteren kişinin hastalığının diğer insanlara geçmesini önlemek için yapılacakları kapsar. İzolasyon işlemi ikiye ayrılır.
Sıkı İzolasyon
• Hasta, ayrı bir kabine alınır, odasına sadece ilgili kişi (hemşire veya personel) girer.
• Odaya girerken maske, eldiven, önlük takılır.
• Odada hastanın kullanacağı tabak ve yiyecek ve içecekler tek kullanımlık (kullan at) olmalı veya hastaya ait malzemeler diğer personelin eşyasından ayrı yıkanmalı, çarşaf ve havlu, çamaşırları kaynatılmalıdır.
• Hastanın vücut atıkları (idrar, dışkı, kusmuk) özel atık poşetlerine atılmalı ve çevreye saçılması engellenmelidir.
• Atıkları kaldıran kişi eldiven giymeli eldiveni çıkardıktan sonra ellerini yıkamalıdır.
• Kullanılan enjektör ve kesici aletler uygun atık kaplarına atılmalıdır.
• Hastaya kullanılan malzemeler paketlenip tıbbi atık olarak atılmalıdır.
Standart İzolasyon: hasta ayrı bir kabinde tutulur, iyileşme belirtileri gösterince kısa süreli ziyaretçi kabul edebilirler.
Hastalıkların bulaşma yollarına göre de izolasyon yöntemleri vardır. Solunum, damlacık ve temas izolasyonu olarak adlandırılır. Solunum ve damlacık izolasyonu, maske yardımıyla yapılabilir. Temas izolasyonu için hastalığın çeşidine göre eldiven yada tam korucu kıyafetler kullanılanbilir.
Tedavi ve Genel Prensipler
İzolasyon: Yukarıda anlatıldığı gibi izolasyon uygulanır.
Tedavi
Hastanın kendisini iyi hissetmesi sağlanmalıdır. Yeterli sıvı alması sağlanır ve istirahat edebileceği ortam hazırlanır.
Enfeksiyon hastalıklarında tedavi aşağıda ayrıca anlatılacağı gibi etkene yönelik olmalıdır:
Yapılacak temel işlemler
• Sebebi olmadan ateşi yüksek olan kişi izolasyona alınır.
• Hasta yatağa yatırılır ve bir bakıcı personel görevlendirilir.
• Alkol içermeyen sıvı verilir.
• Tanı koymak amacıyla döküntü, kızarıklık varlığı araştırılır.
• Soğuk uygulama ile ateş düşürülmeye çalışılır, belirtileri giderici ilaç (ağrı kesici, ateş düşürücü) verilir.
Enfeksiyon Hastalıklarından Nasıl Korunulur?
Hastalığa göre değişmekle beraber, en etkili yöntem aşılama ve ilaçlardır.
