Herpes Uçuk Nedir Tedavisi
Herpes Simplex
ETKEN:
- Herpes simplex virüsü neden olur.
- Tip 1 ve tip 2 ye ayrılır.
- Tip 1 herpes labialististir. Dudakta uçuk ve keratite neden olur.
- Tip 2 herpes genitalitir. Genital ve anal organlarda yerleşir.
- Tip 2 aynı zamanda konjenital herpesten de sorumludur.
Herpes Simplex Bulaşma Yolu
- Herpes labialiste deri, mukoza, konjuktiva ve kornea yoluyla bulaşma olur.
- Hastalık yakın temasla veya zedelenmiş deriden virüsün girmesiyle oluşur.
- Genellikle damlacık yoluyla veya infekte kişinin yakın temasıyla bulaşma olur.
- Herpes genitaliste direk ve cinsel temasla bulaşma olur.
Herpes Bulaşma Süresi :
- Hastalar hastalık süresince ve hastalıktan çok uzun zaman sonra bile hastalığı bulaştırabilirler.
- Primer enfeksiyondan sonra hastalar uzun süre taşıyıcı konumunda kalır ve enfeksiyonu bulaştırabilirler.
- Birincil enfeksiyondan sonra virüs duyu sinirleri ganglionlarında latent olarak kalır.
- Çeşitli tetikleyici faktörlerin etkisiyle zaman zaman aktivasyon kazanarak nüks enfeksiyona neden olur.
Kuluçka Süresi :
- 2-12 arasında değişebilir (çoğunlukla 4 gündür).
DUYARLILIK-DİRENÇ:
- Her mevsimde görülebilirse de en çok kış aylarında görülür.
- Yaş, cins, ırk, ayrımı yapmaz.
- Rastgele cinsel ilişkiye giren kişilerde daha sık görülür.
- Tip 1 ve tip 2 nin enfeksiyon kaynağı herpesli insanlardır.
- Enfeksiyonun latent kaldığı dönemden nüks enfeksiyona dönüşmesine neden olan faktörler;
- üst solunum yolları enfeksiyonları,
- ateşli hastalıklar,
- menstruasyon,
- yorgunluk, güneş ışınları, lokal travma ve strestir.
Herpes – Uçuk Belirtileri :
- Belirti virüsün tipine, etkenin vücuda giriş yerine göre
- predispozan faktörlere göre değişir.
- Etkenin vücuda yerleştiği yere ve herpes çeşitlerine göre şunlardır:
- Herpes labialis
- Oral herpes
- Oküler herpes
- deri herpesleri
Herpes Labialis (Uçuk, Sevgi Virüsü):
- Direk temas, öpüşme ile bulaşır.
- HV tip 1 tarafından meydana getirilir, çoğu kez tekrarlayan bir enfeksiyondur.
- Bir kez HV labialis olan bir hastada en ufak bir predispozan faktörde hastalık tekrar oluşabilmektedir.
- Halkın yüzde 70-90’ı taşıyıcıdır.
- Deri ve göz herpesleri de yapabilir.
- Lezyonun ortaya çıkmasından 1-2 gün önce dudakta parestezi ve hafif kaşınma şeklinde duyarlılık başlar, sonra veziküller görülür.
- Veziküller 3-10 gün sonra patlar ve ağrılı ülserler haline dönüşürler. Daha sonra lezyon iz bırakmadan iyileşir.
- Fakat herpes virüsü lezyon yerindeki hücreler içinde yaşantısını devam ettirir.
ORAL HERPES:
- 1-4 yaşlarında sık görülür.
- Dudak, damak mukozası, dil, diş etleri üzerinde bulunabilir.
- Ateş olabilir.
- Servikal lenfadenopati yapabilir.
- Ağızda fazla sulanma ve kötü koku, ağrı, beslenme güçlüğü olabilir.
- Ağızdaki veziküller 7-10 gün sürebilir, sekel bırakmadan iyileşir ve tekrarlayabilir.
Okuler Herpes (HERPES KERATITIS):
- Yüzde 2-6 oranında iki taraflı, çoğu kez de tek tarafta olur.
- Keratit, konjuktivit ve lenfadenopati yapabilir.
- Körlüğe neden olabilir.
- Göz şiş, kornea bulanık adeta bir membran varmış gibi görünebilir.
- Gözde ülserleşme bulguları olabilir.
- İyileşince buralarda görmeye engel olan geniş skatrisler kalır
Deri Herpesleri:
- Derinin travması sonucu herpes tip 1 in ortaya yerleşmesiyle oluşur.
- Hastalarda ateş, ağrı, lenfadenopati ve herpetik döküntü olur.
- Göbekten aşağı olan deri herpesleri tip 2, göbekten yukarı deri herpesleri ise tip 1 tarafından meydana getirilir.
Genital Herpes ;
- Herpes simpleks tip 2 tarafından meydana getirilir.
- Kadın ve erkekte ürogenital herpes olmak üzere 2’ye ayrılır.
Erkekte ürogenital herpes
- Lezyonlar, glans peniste görülebilir.
- Belirtiler ağrılı penis lezyonları şeklindedir
- Üriner retansiyon görülebilir.
- Homoseksüellerde anal bölgede de lezyonlara rastlanabilir.
Kadında ürogenital herpes
- Belirti göstermeyebilir
- Genellikle bölgesel lenfadenopati ile birlikte vulva, serviks, labialar, klitoris ve bazen vajende eritem, belirgin hiperplazi, derin ülserayon ve yoğun veziküler lezyonlar ile karakterizedir.
- Bazen lezyona anal bölge ve uyluk üzerinde de rastlanabilir.
- Hastalarda dizüri, beyaz mukoid bir akıntı, kaşıntı ve genital bölgede belirgin hassasiyet vardır
Herpes Teşhisi:
- Ağız ve genital lezyonlardan virüs izolasyonu ve klinik değerlendirme ile tanı ile konulabilir.
- Lezyonların görünümü ve tekrarlar yapıda olması tanıya yardımcı bulgulardandır.
Herpes Tedavisi :
- Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur.
- Semptomatik tedavi yapılır.
- Çoğunlukla ağrıyı ve rahatsızlığı hafifletmeye yönelik tedavi yapılır.
- Veziküllü dönemde serum fizyolojikle yaş pansuman, veziküllü dönem geçtikten sonra antibiyotikli pomatların uygulanması infeksiyonun yayılmasını önleyerek iyileştirmeyi hızlandırır.
- Oral lezyonlarla yüzde 0.1 lik zefiran solüsyonu ile ağız gargarası faydalıdır.
- Ayrıca asiklovir kremin tedavide kullanılması lezyonların yayılmasını önler ve kabuklaşmayı hızlandırır.
- Oral herpeste ağızdaki lezyonlar beslenmeyi ve sıvı alımını etkileyebilir.
- Dehidratasyonun gelişmesi önlenmelidir.
- Sıvı-elektrolit dengesini sağlamak için I.V yol ile gerekli sıvılar verilmelidir.
- Oküler herpeste herpatit keratit için göz hekimi tarafından önerilen pomatlar uygulanır.
- Kortizonlu ilaçlar, lezyonların daha derine yayılmasına ve kornea perforasyonuna neden olduğu için kesinlikle kullanılmamalıdır.
- Genital herpeste lezyonlara yüzde 70 alkol gibi kurutucu ajanlar uygulanabilir
- Reçete edilen ilaçlar uygun zaman ve dozda kullanılır (zovirax gibi)
KOMLIKASYONLAR:
- Tekrarlayan enfeksiyon,
- kısırlık,
- sekonder bakteriyel enfeksiyonlar,
- yenidoğan herpesleri ,
- Kesin olmamakla birlikte ürogenital herpesler kadınlarda serviks kanserine neden olduğu bildirilmektedir.
- Ayrıca herpetik keratokonjonktivit, herpes ensefaliti ve menenjiti yapabilir
Herpes Bakımı
- Lezyonların aktif döneminde doğrudan temas önlenir.
- Lezyonu olan hastalara bulaştırıcılık süresince öpüşmemeleri ve cinsel temastan kaçınmaları gerektiği söylenir.
- Özellikle immün sistemi zayıflamış kişilerle hasta kişilerin teması önlenmelidir.
- Genital herpesli gebeler sezeryan olmalıdır.
- Hastalarda ağrıyı azaltmak için doktorun önerdiği analjezikler verilir.
- Lezyonun üzerine buz uygulanır.
- Ayrıca veziküllü dönemde lezyonların üzerine serum fizyolojikle yaş pansuman yapılabilir.
- Sıcak su ağrıyı arttıracağından banyo ılık su ile yapılır
- Veziküllü dönemden sonra lezyonun enfeksiyon kapmaması için bölge temiz tutulur. Antibiyotikli pomatlar kullanılabilir. İnfeksiyonlu alanlar günde 4-5 kez 5-10 dk süre ile yüzde 0.9 tuzlu su ile yıkanır
- Dar ve yünlü giysiler lezyonları irrite edeceğinden giyilmez. Pamuklu bol giysi ve elbiseler kullanılır
- Güneş banyolarından kaçınır
- Dizüri varsa ılık oturma banyosu önerilir
- Oral herpatik lezyonlarda serum fizyolojik veya karbonatlı su ile ağız bakımı verilir.
- Aldığı çıkardığı kaydedilir ve dehidratasyona karşı önlem alınır.
- Dehidratasyon gelişirse IV yolla gerekli sıvı ve elektrolikler yerine konur
Herpes’ten Korunma
- Bulaşma yolları ve korunma hakkında sağlam kişiler, hastaya bakım verenler ailesi eğitilmelidir.
- Herpeslerde nüks enfeksiyonları önlemek için duyarlı kişilere predispozan faktörler hakkında bilgi verilmelidir.
- Duyarlı kişilerin, immün sistemi baskılanmış kişilerin ve yeni doğan bebeklerin herpes virüsü taşıyan kişilerle teması önlenmelidir
- Genital herpesi olanlara cinsel temastan kaçınmaları söylenmelidir
- Herpesli annelerin bebek bakımı yaparken maske kullanmaları sağlanmalıdır
- Genital herpesli kadının doğumu sezeryanla yaptırılmalı, doğumdan sonra bebeğin herpesli lezyonlarla teması kesinlikle önlenmelidir