Kızıl Nedir Belirtileri Teşhisi Tedavisi
KIZIL (SCARLET FEVER, SCARLATİNA)
- Kızıl Hastalığında Etken; A grubu Beta hemolitik streptekoklardır.
- Kızıl Hastalığının Bulaşma yolu; Direkt olarak damlacık enfeksiyonu ile indirekt olarak enfekte eşyalarla veya hastanın sekresyonları ile bulaşır.
- Kızıl Hastalığının Bulaştırıcılık süresi; tedavi edilmeyenlerde 2 hafta, hatta daha uzun süre devam eder.
- Kuluçka süresi; 1-7 gündür.
- Kızıl Hastalığında Duyarlılık-direnç; yüksek ateşle başlayan, deride nokta şeklinde yaygın döküntüler yapan bir anjin tipidir.
Kızıl Belirtileri
- Yüksek ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve bazen kusma görülebilir. 12-36 saat sonra döküntüler başlar. Egzamtemler etkenin ilk yerleştiği yerlerde olur (tonsil, farenks, dil ve damak). Tonsillalar da beyaz-kolayca ayrılan bir zar vardır.1-2 günde dil bayaz pasla kaplanır. Papiller kırmızı ve ödemlidir (Beyaz çilek dil). 4- 5. günde beyaz pas kaybolur. Parlak kırmızı, papiller belirgin tipik dil görüntüsü vardır (Kırmızı çilek dil- Ahududu dil).
Egzantemler ilk belirtilerden 12 saat sonra boyun, koltukaltı ve kasıklardan başlar, gövde ve extremitelere ilerler. Ciltte zımpara kağıdı görünümü vardır. Döküntüler çoğunlukla noktamsı olup, basınca beyazlaşır. Raşın yüzü sarması tipiktir fakat alın ve yanaklar kırmızı, ağız çevresinde solukluk görülür. Aksilla kasık gibi deri kıvrımlarının olduğu yerlerde daha şiddetlidir. Eklem kıvrık yerlerinde özellikle antekübital bölgede peteşiler enine çizgiler oluşturur. Buna pastia çizgileri denir.
Kızıl raşı sivilceli güneş yanığına benzer, cilde pürüzlü görünüm verir. İlk 5 gün içinde deri künt cisimle çizilirse 2 dakika süren beyaz çizgi oluşur. Buna dermographismus albus denir. Deskuamasyon 7. günde yüzde başlar, Gövdeye ve extremitelere yayılır. Deskuamasyon hafif vakalarda 3 hafta, ağır vakalarda 6- 8 hafta devam eder.
- Kızıl Hastalığının Teşhisi; klinik bulgular ve laboratuar testleri ile tanı konur. Boğaz kültüründe A grubu beta hemolitik streptekokların üremesi kızılın tanısında önemlidir.
- Komplikasyonlar; erken komplikasyonlar; servikal lenfadenit, otitis media, sinüzit, mastoidit, bronkopnömoni, retrofaringeal apse, menenjit, septik artrit şeklindedir.
Kızıl Hastalığı Tedavisi
- Kızılın spesifik tedavisi penisilinlerle yapılır. Penisiline duyarlı kişilerde eritromisin kullanılır.
Kızıl Hastalığında Bakım;
- Enfeksiyon için verilen antibiyotikleri uygun zamanında alması sağlanır.
- Ateşi düşürmeye yönelik gerekli uygulama yapılır.
- Boğazı irrite etmeyecek sıvı ve yumuşak gıdalar alması sağlanır. Kalorisi yüksek diyet verilir.
- Kaşıntıya yönelik önlemler alınır (kalaminli solüsyonlarla cilt bakımı, yada ılık banyo gibi).
- Burun mukozası sekresyonlardan temizlenerek burun kenarları ve dudaklar yağlanabilir.
- Aldığı- çıkardığı takibi yapılır.
- Ateşli dönemde yatak istirahati önemlidir. Sessiz sakin bir ortam sağlanmalıdır.
- Komplikasyonlara karşı dikkatli olunmalı, ateşte yükselme, idrar miktarında azalma, eklemlerde ağrı, baş ağrısı, kusma gibi durumlar doktora bildirilmelidir.
Kızıl Hastalığından Korunma
- Aşısı yoktur. Streptekok enfeksiyonundan şüphelenildiğinde boğaz kültürü alınmalı ve etkenin varlığı saptanırsa tedaviye başlanmalıdır. Sağlamlar hastalığı bulaşması konusunda eğitilmelidir.