Kanser Tedavisi ve ONKOGEN Projesi
Kanser, kontrolsüz şekilde çoğalan hücrelerin bir süre sonra büyük hücre kütleleri haline gelmesi ile oluşan ve ölüme sebebiyet veren bir hastalıktır. Dünya üzerinde kanser adı altında vücudun çeşitli organlarında bu rahatsızlık görülmektedir. Kanser görülme oranları ise gün geçtikçe yaşam tarzına, tüketilen gıdalara ve zararlı alışkanlıklar gibi pek çok etkene bağlı olarak artmaktadır. Kanser tedavisi konusunda yapılan çalışmalarda da kanserin artmasına bağlı olarak bir artış görülmektedir.
Kanser tedavisinde en bilinen yöntemler radyoterapi, kemoterapi, hormon tedavisi, bitkisel tedavi ve cerrahi işlemler olmaktadır. Bu tedavi yolları genellikle değişkenlik göstermez ve kullanılacak ilaçlar, yöntemler çoğu hastada aynıdır. Ancak tedavi sürecinde kullanılan ilaçların dozları ya da hastaların iyileşme süreçleri farklı olmaktadır. Dünya üzerinde yapılan çalışmalarda moleküler biyoloji ve genetik bilimlerinin de katkısı ile ONKOGEN Projesi hayata geçirilmiştir.
ONKOGEN Projesi Nedir?
Onkogen Projesi
Hücreler, bölünmeler sonrası oluşan ve vücuda alınan besinlerle birlikte büyüyen, işlevlerini yerine getirdikten sonra ölen canlı yapılardır. Hücrelerdeki işleyiş bir devletin işleyişi gibidir. Her hücrede görevi belirli olan yapılar vardır. Hücre içindeki bu yapıların sürekli birbirleri ile iletişim içerisinde olması gerekir. Yani çekirdek adı verilen yapının diğer yapılardan sinyal alması, çekirdekten gelen sinyallerinde diğer yapılara ulaşması gerekir. Hücre içerisindeki bu sinyalleri taşıyan genler vardır ve bu genlere protoonkogenler denir. Hücrede oluşacak her türlü büyüme, farklılaşma çoğalma gibi işlevlerin olmasında önemli rol oynayan protoonkogenler aslında hücre içi protein sentezinde görevlidirler.
Protoonkogenlerin herhangi bir sebepten ötürü dışarıdan gelebilecek mutasyonlara bağlı olarak normal yapılarında bozukluk meydana gelmesi ve işlevlerini yerine getirememesi sonucu onkogen adı verilen yapılara dönüşürler. Onkogenler hücre içerisindeki sinyalleri doğru bir şekilde iletememesi ve protein sentezinde düzensiz bir yapı olmalarından dolayı kanser hücrelerinin temel nedeni olmaktadır.
Hücre içerisinde protoonkogenlerle birlikte bir de antionkogenler bulunmaktadır. Bunlar tümör oluşumuna etki eden onkogenlerin ilerleyişini durdurmakla görevlidirler. Hücrenin bölünmesini belirli bir düzene oturtmaya çalışan bu genler mutasyona uğradıklarında hücre bölünmesinin önündeki bir engel kalmamış olur. Protoonkogenlerin mutasyonu ile birlikte antionkogenlerde mutasyona uğrarsa tümör oluşumları görülür.
Onkogenlerin Kanser Oluşumunda Etki Ettiği Mekanizmalar
Onkogenler proteinleri aktifleştiren siklinlerde ve hücre bölünmesi görevini yerine getiren yapılar üzerinde etkili olmaktadırlar. Bu nedenle protein üretimi artmakta ve hücre bölünmeleri de mecburi bir hale gelmektedir. Büyümeye etki eden yapıların üzerinde de etkin bir yapı haline gelen onkogenler düzensiz hücre çoğalmasına neden oldukları için kanserin temelini teşkil ederler.
ONKOGEN Projesi İle Kanser Nasıl Tedavi Edilecek?
Yapılan çalışmalar sonucu insan vücudunda kanserli hücrelerin oluşmasına zemin hazırlayan asıl nedenler tespit edilerek genler üzerinden tedavi yapılmasını öngören ONKOGEN, genler üzerinden yürütülen tedavi sürecini kapsamaktadır. Kanser araştırmaları yapılırken dikkat çeken olgulardan biri her insanda farklı farklı gen mutasyonlarına bağlı olarak farklı kanser hücreleri görülmüştür. Buna bağlı olarak onkogen adı verilen mutasyonlu yapılar her insanda farklı özelliklere sahip olmaktadır. ONKOGEN Projesi ise her insanda farklı farklı oluşumlara neden olan genleri tespit ederek herkese farklı bir tedavi uygulamayı amaç edinmektedir.
Genetik mutasyonlar her insanda farklı nedenlere bağlı olarak görülmektedir. Protoonkegenlerin mutasyona uğramasının nedeni Türkiye’deki bir vatandaşla Amerika’daki bir vatandaş arasında farklılık göstermektedir. Buna bağlı olarak yeni yöntemler geliştiren moleküler biyoloji ve genetik onkogenlerin yapısına özel yöntemler geliştirerek gen mutasyonlarını ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.
Tedavide İzlenen Yollar
ONKOGEN Projesi kapsamında kişilerin gen danışmanlarının yönlendirmesi ile gen testleri yaptırmaları ve genlerde oluşan mutasyonların tespit edilmesi ile tedavi sürecinin ilk basamaklarını oluşturmaktadır. Onkogenlerin oluşmasının nedenlerinin başında mutasyon yani gen dizilişlerindeki bozukluklar gelmektedir. Genlerin içerisinde oluşan bozuklukların dizilişlerden meydana gelmesinden dolayı her insanda farklı diziliş sorunları görülmektedir.
Dizilişlerin düzenlenmesi için mRNA’lardan dağılacak olan şifrelerin düzenlenmesi gerektiğini düşünen bilim adamları moleküler biyoloji ve genetik bilimlerindeki tekniklerle başarıya ulaşılacağını söylemektedirler. Kanserli hastaların tedavisinde uygulanacak olan bu yöntem tamamen kanserli olan hücrelerin temeline inildiği için tedavi sürecinin gen bazında ilerlemesine neden olacaktır. Kanser tedavisinde erken tanı koyulan hastaların tedavisinin daha kısa sürede tamamlanacağı ve diğer yöntemler ile desteklenerek kanser sorunun ortadan kaldırılacağı verilen bilgiler arasında yer almaktadır.
ONKOGEN Projesi sadece kanserli hastalarda değil kalıtsal olarak geçebileceği düşünülen herkeste tetkikler yapılmasına imkân vermektedir. Bu sayede kalıtsal olarak geçebilen kanserli hücreler önceden tespit edilerek herhangi bir mutasyon sonucu gerekli önlemler alınabilecektir.
ONKOGEN Projesi ve Türkiye
ONKOGEN Projesi dünya üzerinde kanser tedavisi uygulamaları arasında yerini almaya hazırlanıyor. Kişiye özel kanser tedavisi olarak da bilinen ONKOGEN, genetik yapıyı esas alarak kanserli hücrelerin kontrolsüz çoğalmalarını önlemek üzere oluşturuluyor. Dünya üzerinde sadece 2 ülkenin yürüttüğü bu çalışmalarda Harvard Üniversitesi ilk sırada yer alıyor. Türkiye ise sağlık alanında en büyük bütçelerden birini ayırarak bu çalışmalarda dünyada 3. ülke olarak araştırmalara başladı. Tıptaki ilerlemelere destek vermek ve kansere kesin çözüm bulmak amacıyla çıkılan bu yolda moleküler biyoloji ve genetik alanlarda çalışmalar yapmak üzere araştırma merkezlerinin kurulacağı haberi verildi.
Kaynaklar
- http://www.findaphd.com/search/ProjectDetails.aspx?PJID=50697
- http://194.27.141.99/dosya-depo/ders-notlari/dildar-konukoglu/ONKOGEN%20VE%20KANSER.pdf
- http://www.medikalakademi.com.tr/akciger-kanseri-genetik-test-ozel-tedavi-mandel/