Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı diğer adıyla gluten enteropatisi bağırsaklardaki besinlerin emilimini engelleyen vücudumuzdaki bir sindirim sistemi organı olan ince bağırsak hastalığıdır. Yazık ki geçici değil ömür boyu süren ince bağırsağın gluten alerjisi ve hassasiyetidir. Özellikle son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz “gluten” adlı proteinin bağırsaklarda emilememesi sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle bu hastalığa binevi “gluten proteini düşmanlığı” da denilebilir. Çocuk, genç ve ileri yaş olmak üzere her yaşta görülmesi mümkündür. Dünyada her yüz kişiden birinde görülüyorken ülkemizde de görülme sıklığı oldukça yüksektir.
Çölyak Hastalığının Vücuttaki Reaksiyonu Nasıldır?
Belki birçok kişi ince bağırsakları boşaltım sistemi organı sanmaktadır. Halbuki ince bağırsaklarımız tam bir sindirim sistemi organıdır. Yediğimiz besinleri parçalayarak vitaminlerinin kana karışmasını sağlar. Bu görevi “villus” adı verilen çıkıntılarla yapar. Gluten proteini bu villusların yapısını bozar ve sonrasında da küçülürler ve bağırsak yüzölçümü daralır. Bunun ötesinde de çölyak hastalığı baş göstermeye başlar.
Çölyak Hastalığı Sebepleri
1. Çölyak hastalığının sebepleri başında genetik faktörler etkilidir. Eğer ailede annede, babada vs bir yakında çölyak hastalığı varsa dikkatli olunmalıdır.
2. Kansızlık bir etken olabilir. Kan değerlerinin zaman zaman ölçümünün yapılması gerekmektedir.
3. Stres bir etkendir. Böyle stresi bol dünyada bunu başarmak zor olabilir ama imkansız değildir. İsterseniz yapabilirsiniz!
4. B 12 vitamini eksikliği tetikleyebilir. Önemli olan bu konuda da uyanık davranıp B 12 bakımından zengin besinler yenilmelidir.
Çölyak Hastalığı Belirtileri
1. Çölyak hastalığı belirtileri bir hayli fazladır. Bu hastalık konusunda kamuoyunun bilinçli olmasında kesin fayda görmekteyiz.
2. Besinlerin emilememesinden dolayı en belirgin belirtisi ishaldir.
3. Kilo kaybı gözlenir.
4. Demir eksikliğine bağlı kansızlık görülür.
5. Kemik erimesi gözlenebilir.
6. Kusma ve iştahsızlık görülür.
7. Ağızda aftlar oluşur.
8. Deride kaşıntı hissi ve döküntü belirtisi gözlenir.
9. Şişkinlik, hafif bir karın ağrısı yaşanabilir.
10. Saç dökülmesi görülebilir.
11. Halsizlik hissi baş gösterir.
12. Sinirlilik hali olur.
13. Kadınlarda adet düzensizliği bu hastalığın işaretçisi olabilir.
14. Sebepsiz yapılan düşükler yine çölyaktan kaynaklanabilir.
15. Eklem ve kemik ağrıları hissedilir.
16. Bütün bu belirtilerin yanında hiç belirti vermeyebilir.
Görüldüğü üzere bu çölyak hastalığı belirtileri hastalığın ciddi bir boyutta olduğunun açık bir kanıtıdır. Saydığımızı bu belirtiler okuyunca insanı kuşku yok ki ürkütüyor bu sebeple her hastalıkta erken teşhis önemlidir ama bu hastalık önceliği olan birkaç hastalıktan biridir.
Çölyak Hastalığı Tanı Süreci
1. Çölyakta öncelikle doğru tanı çok mühimdir.
2. Bu hastalık için başvurulması gereken uzmanlık alanı gastroenteroloji bölümüdür. Bu bölümde uzman ve tecrübeli bir doktor tercih edilmelidir.
3. Ayrıntılı bir poliklinik muayenesi yapılır.
4. Hastalığa dair gerekli kan testleri istenir.
5. İnce bağırsak biyopsisi yapılacaktır.
Çölyak Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır
1. Çölyak hastalığı tedavisi için erken tanı çok önemlidir. Gecikmeler çok ciddi hayati sonuçlara sebep olabilir.
2. Tanıyı koymuş doktorun uygun gördüğü ilaçlar tekrar doktor kontrolünde alınır.
3. Hastaya bir glutensiz diyet listesi önerilir
4. Takip gerektirir. Belirli aralıklarla doktor kontrolleri yaptırılmalıdır.
5. Çölyakta fireye taviz yoktur mevcut ince bağırsak düzleşmesinin düzelmesi tamamıyla glutensiz yeme disiplini ile ilgilidir. Bu disipline uyulduğu takdirde hastalık kontrol altında tutulabilmektedir.
Çölyak Hastaları Nasıl Beslenmeli?
1. Çölyak hastaları nasıl beslenmeli? sorusunun ilk cevabı olarak şunu söyleyebiliriz ki bu hastalıktan muzdarip kişiler glutensiz olan ürünler yemek zorundadırlar. Buğdayın ana maddesi gluten olduğu için önceleri bu konunun telafisi zor oluyordu. Fakat “glutensiz ekmek” üretilmesi ile bu hastaların da binevi yarasına merhem oldu. Maalesef diğer ekmek çeşitlerini tüketememekteler ve sadece “glutensiz ekmek” tüketebilmektedirler.
2. Çölyak hastaları gluten bakımından buğday, arpa, yulaf ve çavdar tahıllı gıdalarının glutenli olduklarından bunlardan uzak durmak zorundadırlar.
3. Makarna, pasta. börek, bisküvi ve diğer unlu ürünler yiyemezler.
4. Doktorları kendilerini sıkı bir diyet programı uygulayacaktır. Bu diyete harfiyyen uymalıdırlar. İhmal tehlike demektir.
5. Bu kısıtlı beslenme disiplini ayrıcı sabır ve irade gerektirmektedir. Çölyak hastaları nasıl beslenmeli hususunda çölyak hastaları yakınları onları destekler şekilde davranmalıdır. Kendilerini yalnız hissetmemeli ve hastanın lehinde davranılmalıdır.
